Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Монгол залуус ковидын хямралтай өнгөрсөн хоёр жилд таван тэрбум төгрөг босгоод машины үйлдвэр байгуулчихаж. Виртуал орчинд 600 хүнээс мөнгө босгож байгуулсан үйлдвэрийг нь өнгөрсөн бямба гарагт зорьж очлоо. Долоон буудлаас 800 метр явахад л андашгүй юм, “Bars motors” гэсэн бичигтэй томоо саарал байшин дүнхийж байна. Үйлдвэрт олимпийн цагаригийг бэлгэдсэн таван өнгийн цахилгаан машин эгнүүлжээ. “ГЕРО” буюу /Great Electric Renewable Orbit/ цахилгаан машин нь 1000 километрт 20 мянган төгрөгийн цахилгаан зарцуулах юм байна. Харин тэд энэ удаа бензин болон цахилгаан хос хөдөлгүүрт машин “MOZO X” автомашинаа үйлдвэрээс гаргажээ. “MOZO X”автомашин нь “УАЗ 469” автомашиныг орлохуйц бат бөх болсон гэдгээрээ онцлогтой аж.
Цахилгаан машинуудын нөгөө талд дизель хөдөлгүүртэй машинууд харагдана. “Барс моторс”-ынхны зах зээлд гаргасан анхны MOZO загварын автомашин нь өвөл гараажид хийх шаардлагагүй, дүн өвлийн хүйтнээр гадаа хонуулчихаад ганц дараад асдаг гэх мэт давуу талаараа монголчуудад танигджээ. Товчхондоо “Барс моторс” компанийн бүтээсэн гурван төрлийн машиныг үйлдвэрийнх нь байрнаас худалдан авах боломж бүрдсэн гэж хэлж болно. Тэд тун удахгүй БНСУ руу тансаг зэрэглэлийн машин экспортлохоор төлөвлөжээ. БНСУ-аас LOTTE гэх мэт том хөрөнгө оруулагчдыг татаж чадсан нь гадаадын хөрөнгө оруулалтгүй шахам болчихсон эдийн засагт таатай мэдээний нэг байв. Олон улсын тансаг машины зах зээл дээр өрсөлдөх алсын амбицтай “Барс моторс” компанийн удирдлагууд Инчёны нисэх буудал дээр нэрийн кафегаа нээжээ. Цаашдаа дэлхийн томоохон нисэх буудлуудад Монголынхоо үндэсний брэндүүд, шинээр гаргасан автомашинаа сурталчилсан кафенууд нээхээр болж. Шинээр гаргасан MOZO X машин захиалбал хоёр долоо хоногт үйлдвэрлээд гаргаад өгчих боломжтой гэнэ. “Барс моторс”-ын байгуулсан үйлдвэрийг сонирхсоны дараа “Монгол залуус хүнд аж үйлдвэрлэлийг амжилттай эхлүүлжээ. Ийм том төсөл эхлүүлсэн залуусаа төрөөс татварын бодлого, бизнесийн орчноор дэмжээд өгвөл автомашины экспортоос доллар олох боломж холгүй юм байна” гэсэн өөдрөг бодол төрснөө хуваалцъя.
“Барс моторс” ХХК-ийн үүсгэн байгуулагч Д.Дэмбэрэлдоржтой ярилцсанаа уншигч танд хүргэе.
-Танай компани эх орондоо автомашин үйлдвэрлэж, хэрэглэгчдэд танилцууллаа. Олон нийт ч таатай хүлээж авч байна. Машин үйлдвэрээс гарч, олон нийтэд танилцуулах хүртэл урт замыг туулсан байх. Тэр түүхээс чинь ярилцлагаа эхэлье?
-Машин үйлдвэрлэл бол хүнд аж үйлдвэрийн салбар. Манай улсын хувьд цоо шинэ үйлдвэрлэл. Тийм ч учраас биднийг анх эхлэхэд хүмүүс чадахгүй, бүтэхгүй гэдэг хандлагатай байсан. Машин үйлдвэрлэлийн хувьд эхлээд спорт загварын, тансаг зэрэглэлийн машин бүтээж тэндээс олсон ашгаараа масст зориулсан дунд загвар руу ордог жишиг бий. “Тесла” ч энэ замаар явсан. Харин Монголд бол ингэх боломжгүй. Өөрөөр хэлбэл, 200 сая төгрөгийн машин хийлээ гэхэд худалдаж авах боломжтой хүн тун цөөхөн. Тиймээс бид чинээлэг, дундаж давхаргын монголчуудыг бий болгох үүднээс “MOZO” брэндээ бүтээхээр шийдсэн юм. Анх БНХАУ-ын Ханжоу хотод хятад компаниас 36 сая ам.долларын зээл авч, 25.000 машин угсрах үйлдвэр барьж байлаа. Ингээд эхний ээлжинд “MOZO” загварын 100 машин үйлдвэрлээд хоёрыг нь Монголд оруулж ирсэн. Гэтэл манайхан ухрах камергүй, люкгүй юм байна гэсэн шүүмж өрнүүлсэн. Тиймээс үлдсэн машинууддаа люк болон ухрах камер суурилуулж, мөн хальтиргаанаас хамгаалах систем нэмсэн. Ингэсний эцэст японыг гүйцэхгүй ч солонгосоос илүү чанартай машин болж чадсан л даа. Нэг зүйлийг онцолж хэлэхэд MOZO загварын машины тухайд өвөл гараажинд тавих шаардлагагүй. Гэрийнхээ гадаа хонуулаад өглөө нь нэг дарахад л асдаг давуу талтай. Манай компанийн хувьд үйлдвэрлэсэн машинаа борлуулаад л ковидтой золгосон. Хоёр жил зогсонги байдалтай байлаа. Гэхдээ бид энэ хугацаанд зүгээр суугаагүй. Машин хөгжүүлэлт дээр ажиллалаа.
-Цахилгаан машин хөгжүүлэлтээ Монголдоо хийсэн үү, эсвэл гадаадад хийв үү?
-Монголдоо хийсэн. Цар тахал удаан хугацаанд үргэлжилсэн учраас Хятадад байгаа үйлдвэрээ ажиллуулна гэдэг мөдгүй болсон. Ийм шалтгаанаар Монголдоо жижиг ч гэсэн үйлдвэр барья гэж бодсон юм. Монголчуудаасаа хөрөнгө оруулалт татаж 2021 оны арванхоёрдугаар сарын 6-нд үйлдвэрээ ашиглалтад орууллаа. Анхны бүтээгдэхүүн маань 100 хувь цахилгаан “ГЕРО” /Great Electic Renewable Orbit/ гэх загвар. “ГЕРО” машины туршилтын замын нийт зай 50.000 гаруй км-т хүрсэн.
-Дотоодод хийгдэж байгаа үйлдвэрлэл нь сонирхол татаж байна. Машиныхаа яг юуг нь Монголдоо үйлдвэрлэж байгаа вэ?
-Бензин болон дизель хөдөлгүүрт машин 3000 гаруй эд ангиас бүрддэг бол цахилгаан машин 30 гаруй эд ангиас бүрддэг. Эдгээр эд ангийн 50 орчим хувийг дотоодод үйлдвэрлэх боломжтой. Одоогоор дотоодын 10 гаруй компани 20 орчим хувийг нь үйлдвэрлэж байна. Жишээ нь анх суудлын бүрээс хийдэг байсан бол одоо суудлын системийг тэр чигээр нь хийж байгаа. “ГЕРО” /Great Electric Renewable Orbit/ машины хувьд cуудлын систем, дотор интерьер, нарны тэжээлийн систем тэр чигээрээ Монголд үйлдвэрлэгдсэн. Мөн дулаалгын материалуудыг дотооддоо үйлдвэрлэдэг. Цаашдаа машины шил, урд хойд гупер хийдэг болох гэж байна. Нэг зүйлийг онцлоход машиныг нэг үйлдвэр дангаараа бүтээчихдэггүй. Түүнчлэн авто машины салбар хамгийн олон ажлын байр бий болгодог. XX зууны эдийн засгийн гол хөдөлгүүр гэхэд л авто машины салбар байсан. АНУ, Герман, Итали, Франц, Япон, Хятадын эдийн засгийг дангаараа авч явсан салбар. Хүнд үйлдвэрлэл нийлүүлэлтийн гинжин хэлхээ бий болгож байж салбарын олон тооны компанийг төрүүлдэг. Монгол Улс эдийн засгийн хямралын энэ үед экспортын орлого олох нэн шаардлагатай байгаа. Тиймээс автын салбар Монголд хүнд аж үйлдвэрийн ногоон болон цахилгаан хувьсгалыг эхлүүлж дахиад 10’000 орчим ажлын байр бий болгох боломжтой цорын ганц салбар юм. Түүнчлэн уул уурхайгаас төмрийн хүдэр, зэс боловсруулах үйлдвэрүүдийг дагаад бид цахилгаан автомашины их бие, баттерейн үйлдвэрлэлд БНХАУ-тай хамтран ажиллах бүрэн боломжтой.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
