Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Монгол Ардын Намын Шинэчлэлийн хороо хоёрдугаар бага хурлаа өчигдөр хуралдуулж “Нийгмийг тэнцвэржүүлэх Есөн зарчим” тамга бичгийг хэлэлцэн баталжээ. Энэхүү тамга бичигтээ эрүүл мэнд, боловсрол, ажлын байрны тэгш бус байдлыг багасгах, эдийн засаг, улс төрийн намын санхүүжилт, ил тод байдлын зарчим бүхий 9 зарчмын асуудлыг тусгажээ.
МАН-ын Шинэчлэлийн хорооны дарга Б.Ганхуяг хэлэхдээ: “Нийгмийн тэгш бус байдлаас шалтгаалан эрүүл мэндийн үйлчилгээг авахад хүнд байна. Монголд хөрөнгө мөнгөөр хэмжигддэг эрүүл мэндийн харгис тогтолцоо бий болжээ. Зүрхний мэс заслыг хийлгэхэд төрөөс 536,0 мянган төгрөг олгодог бол энэ төрлийн хагалгаа дотоодод 5-6 сая, гадаадад 8-10 мянган долларын өртөгтэй байх жишээтэй. Төрийн мэдлийн эмнэлэгт шаардлагатай оношилгоог үзүүлж чадахгүй байна. Мөн боловсролын тогтолцоогоор бизнес хийж мөнгө олдог асуудлыг болих хэрэгтэй. Саяхан батлагдсан монгол хэлний тухай хуулиар гадаад хэлийг 1-5 дугаар ангид заахыг хориглосон. Мөн төлбөрийн чадваргүй мөртлөө гоц авьяастай суралцагчдыг гадаадад суралцахад бүх талаар дэмжлэг үзүүлдэг болох, төрийн сургуулиудыг төлбөртэй болгож, сургалтын чанарыг илүү сайжруулан сурч чадсан суралцагчдад тэтгэлэг өгдөг болох зэрэг маш чухал олон асуудлыг хөндсөн. Үүний зэрэгцээ хэтэрхий монополчлогдсон банк, томоохон компаниудын үйл ажиллагааг нээлттэй болгох санаачилгыг гаргаж, журам боловсруулан холбогдох газарт хүргүүлсэн” гэв.
Мөн өчигдөр хуралдсан хоёрдугаар бага хурлаас МАН-ын Шинэчлэлийн хорооны их хурлыг 2015 оны 4 дүгээр улиралд багтаан хуралдуулах тов гаргаж, тус их хурлаараа энэхүү “Нийгмийг тэнцвэржүүлэх Есөн зарчим”-ыг батлах, намдаа нуугдсан авлигач, муу нэртэй эрхмүүдийг нийтэд зарлах зэрэг олон асуудлыг хөндөж ярилцахаар болсон байна.
2012 онд улс төрийн ууган хүчин болсон МАН-ыг шинэчлэгдэх ёстой гэсэн үүсгэрийг тавьж байгуулагдсан Шинэчлэлийн хорооноос МАН-ын бага хурал, нийслэлийн намын бага хурлыг хуралдуулж, Засгийн газарт хамтарж ажилласны үр дүнгээ танилцуулж, хэлэлцэх талаар намынхаа удирдлагуудад санал хүргүүлжээ.
Дашрамд дурдахад “Нийгмийг тэнцвэржүүлэх Есөн зарчим” тамга бичгийг зүгээр нэг батлаад өнгөрөх бус нийт ард иргэдэд танилцуулж, хэлэлцүүлэх бөгөөд цаашдаа МАН-ын болон бусад зүүний чиглэлийн намуудын мөрийн хөтөлбөрт тусгуулах санал хүргүүлэх юм байна.
“НИЙГМИЙГ ТЭНЦВЭРЖҮҮЛЭХ ЕСӨН ЗАРЧИМ” ТАМГА БИЧИГ
Монголын нийгмийн бүхий л салбарт ноёрхлоо тогтоож, хүний үндсэн эрхийг хохироож байгаа тэгш бус байдалтай тэмцэж, таслан зогсоож, иргэд болон нийгмийн харилцааг хөрөнгө, мөнгөөр хэтрүүлэн хэмждэг зүй бус тогтолцоог багасгаж, нийгмийн дийлэнх хэсгийг чинээлэг иргэн, гэр бүл болгох бодлогийг дэмжих, ядуурлыг бууруулахад зорилтуудыг тусгасан ”Нийгмийг тэнцвэржүүлэх” есөн зарчим тамга бичгийг боловсруулж, иргэд, сонгогчдоор хэлэлцүүлэхээр санал болгож байна.
Есөн зарчим тамга бичгийн үндсэн хэсэг
- Хүний амьдралын тэгш байдлыг хангах, хамгаалах зарчим,
- Эдийн засгийн тэгш хуваарилалтын зарчим,
- Төрийн бодлогийг иргэнд зориулж, тэнцвэржүүлэх зарчим,
Хүний амьдралын тэгш байдлыг хангах, хамгаалах үндсэн зарчим
Өнөөдөр Монгол хүний дундаж наслалт бага, эрүүл мэндийн үйлчилгээ мөнгөөр хэмжигдэж, хүнд өвчин туссан орлого муутай иргэд хохирсоор байна. Боловсролын хувьд сургуулиудыг хөтөлбөрөөр нь ялгаж, эд хөрөнгө, мөнгөнөөс хамаарч хүртдэг боловсролын ялгаа ихсэж, хүүхдийн мэдлэг хэтэвчээр хэмжигдэн, гадуурхагдсаар байна.
Нэг дэхь ЗАРЧИМ;
- ЕБС-ийн хөтөлбөрт “..гадаад хэлийг улсын сургуульд 5-р ангиас оруулах..” гэх мэт ялгаварласан заалтыг устгаж, хүүхдийн мэдлэгийг мөнгөөр хэмжиж байгаа хэлбэрүүдийг төрөөс санхүүжүүлж тэнцвэржүүлэх,
Хоёр дахь ЗАРЧИМ:
- Төрийн өмчит их, дээд сургуулиудыг үнэ төлбөргүй болгож, шалгуурыг чанаржуулж, гоц авъяастай, сайн суралцагч оюутныг тэтгэлэг олгож, дэмжих,
Гурав дахь ЗАРЧИМ:
- Улсын эмнэлэгүүдийг менежментийн хувьчлалд хамруулж, эмч, ажилчдын цалинг нэмж, хүнд өвчин, эмгэг туссан санхүүгийн чадваргүй иргэдийг дэмжиж, төрөөс санхүүжүүлж тэнцвэржүүлэх,
ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТЭГШ ХУВААРИЛАЛТЫН ЗАРЧИМ
Монголд хөдөлмөрөөс олох орлого, капиталаас орох орлого хоорондын харьцаа хол зөрүүтэй болсон, дотоодын банкуудын монополь байдал хэтэрсэн, жижиг, дунд бизнес эрхлэх боломж багасаж, том компаниуд ихэнх төрлийн бараа, бүтээгдэхүүний үйлдэрлэлд хяналтаа тогтоосон, үндэсний хэмжээний том аж ахуйн нэгжүүд гадаадын офшорт бүртгэлтэй зэргээс гадна Монголд баян, ядуугийн ялгаа хэт холдсоор байна.
Дөрөв дэхь ЗАРЧИМ:
- 100 сая төгрөгнөөс доош орлоготой аж ахуйн нэгж, байгууллагуудын ашгийн татварыг 1 хувь болгож, түүнээс дээш орлоготой бол 10 хувь хэвээр үлдээх,
Тав дахь ЗАРЧИМ:
- Дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 1 хүртэл хувийг эзэлдэг банк, аж ахуйн нэгж нэгжүүдийг нээлттэй компани болгож, төрөөс дэмжин хамтран ажиллах саналыг гаргаж, иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх,
Зургаа дахь ЗАРЧИМ:
- АМНАТ болон НДС-ын хөрөнгийг төвлөрүүлж, санг арвижуулан иргэдийн дансанд давхар бичилт хийж, хуримтлалтай болгож, төрөөс дэмжих зарчим,
ТөрийН БОДЛОГИЙГ ИРГЭНшүүлж, ТЭНЦВЭРЖҮҮЛЭХ ЗАРЧИМ
Улс төрийн нам, сонгуулийн үйл явц нь байнгийн шүүмжлэл, хардлага, үл итгэлцэл дагуулж, нэр хүнд муутай байдаг нь намын санхүүжилт ил тод бус; үйл ажиллагаа нь далд, бүх шатны ажил нь мөнгөөр хэмжигддэг; сонгуулийн зардал асар өндөр; нэг сонгогч нэг санал бус нэг төгрөг гэсэн зарчим үйлчилж байгаа бол төрийн институт хоорондын зөрчил, уялдаагүй байдал ужгирснаас төрийн дархлаа, тулхтай байдал алдагдсаар байна.
Долоо дахь ЗАРЧИМ:
- Улс төрийн намыг хатуу гишүүнчлэлгүй болгож, намын санхүүжилтийг ил тод байлгаж, хэвлэл, мэдээллээр тайлангаа нээлттэй гаргадаг болгох,
Найм дахь ЗАРЧИМ:
- Улс үйл ажиллагаа явуулахаа илэрхийлж, хуулиар тавигдсан шаардлагыг хангасан Төрийн бус байгууллагуудыг сонгуульд оролцуулдаг болгох,
Ес дэхь ЗАРЧИМ:
- Иргэдийн саналыг электрон машинаар тоолдог заалтыг хүчингүй болгож, намын жагсаалтаар сонгодогий болиулж, иргэдэд сонгох, итгэх эрхийг нь эдлүүлэх,
“Нийгмийг тэнцвэржүүлэх” есөн зарчим тамга бичгийн биелэлтийг дүгнэх үндсэн үзүүлэлт нь Монгол улсын Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого болон улс төрийн намуудын сонгуулийн мөрийн хөтөлбөр, Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт тусгалаа олж, дэмжлэг үзүүлсэн байдал, нөлөөлөл, хэрэгжилт зэргийг харгалзан МАН-ын Шинэчлэлийн хорооны Их, Бага хурлуудаар хэлэлцэн, баталгаажуулснаар илэрхийлэгдэнэ.
Монгол Ардын Намын Шинэчлэлийн хороо
2015 оны 04 дүгээр сарын 20-ны өдөр.
Г.Эрдэм
