Х.Түмэнбаяр “Таван толгой”-н нүүрсийг төлбөрийн карт мэт ашигладаг

Өмнөговь аймгийн ИТХ-ын даргаар ажиллаж байсан, “Таван толгой” ХК-ийн захирал асан Х.Түмэнбаярын увайгүй  үйлдлүүдийн  тухай  манай сонин өмнө нь мэдээлж байсан билээ. Түүнчлэн түүнд итгэснээсээ болж хохирчихоод яваа Г.Амарсанаа гэгч залуугийн талаар ч дурдсан. Тэгвэл бид энэ удаа Г.Амарсанаатай уулзаж ярилцсанаа хүргэж байна.

-Х.Түмэнбаяр танаар байшин ба­риулчихаад мөнгийг нь өгөхгүй бай­гаа гэсэн. Хэзээ ямар байшин ба­риулсан юм бэ?

-Өмнөговь аймагт жуулчны баа­зын­хаа байшингуудыг бариулсан юм. 2010 оны намар есдүгээр сараас эхлэн хоёр  жилийн  хугацаанд ресто­раны зориулалттай дүнзэн байшин гурвыг, хоёр саравч болон бусад ажлуудыг нь хийж, гүйцэтгэсэн. Гэтэл байшингаа бариулж дуусаад л зангаа хувиргасан. Шууд л зайл гэсэн.
Тиймээс арга ядахдаа хуулийн байгууллагад хандсан. Гэтэл шийдвэр нь мань мэтийн хүмүүсийн эсрэг л гардаг юм байна.

-Яагаад, та чинь анх Х.Түмэнбаярыг АТГ-т шал­гуулахаар өгсөн байсан биз дээ?  
-Тиймээ. Эхлээд өнгөрсөн дөрөвдүгээр сард албан тушаалаа ашиглаад хувьдаа хөрөнгөжихдөө бусдыг хо­хироолоо гэх үндэслэлээр АТГ-т өгсөн. Гэтэл АТГ-аас үүнийг албан тушаалаа ашиг­ласан гэх үндэслэл ха­рагдахгүй байна. Эрүүгийн хуулийн 148.4-т зааснаар буюу залилангийн төрөлд хамаарах гэмт хэргийн шинжтэй хэрэг байна гэсэн. Тэгээд Өмнөговь аймгийн прокурор руу шилжүүлсэн.

Харин Өмнөговийн про­куророос Г.Амарсанаа гэдэг хүн байшин барьсан гэдэг нь тогтоогдохгүй байна, Х.Түмэнбаяр гэдэг хүн нь “Уран ухаан” компанитай ямар ч хамаагүй хүн юм байна гэх зэргийн хариу өгсөн.
Түүгээр ч зогсохгүй надад ирүүлсэн хариунд нэ­рийг маань хүртэл буруу биччихсэн. Хэрэг үүсгэх боломжгүй, иргэний маргаан гэдэг үндэслэлээр буцаасан. Тиймээс би Улсын Ерөнхий прокурорт хандаад, хариугаа хүлээж байна.

Гэхдээ л их хэцүү. Х.Түмэнбаяр Өмнөговийн байтугай газар танил ихтэй. Тэр ч байтугай “Ерөнхий прокурор Д.Дорлигжав, Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг нар миний найз. Чи муу юу олж долоодог юм бэ.” гэж загнаж, дарамталсан.

Асуудал чухам яаж эргэхийг сайн мэдэхгүй л байна. Заримдаа ч нээрээ би ч юу ч олж авахгүй юм байх даа гэж боддог. Гэхдээ Ерөнхий прокурор, Ерөнхий сайд нартай найз байлаа гээд тэр хүмүүс төрийн албаа Х.Түмэнбаяр шиг хувьдаа ашиглахгүй байх гэж итгэж байна. Тийм­дээ ч өнөөдөр хариугаа авахаар уулзана.

-Ер   нь  та Х.Түмэнбаяр­тай  яаж яваад холбогд­чихсон юм бэ?
-Би хувиараа канад загварын дүнзэн байшин барьдаг юм. Х.Түмэнбаяр анх над руу зарын дагуу ярьж, Өлзийт хороололд байдаг хаустай хашаандаа саун болон сүүдрэвч бариулсан юм. Тэгээд дараа нь хийсэн ажил маань таалагдсан юм байлгүй, Өмнөговьт байшин бариулах саналаа хэлсэн.

Мэдээж би өмнөх аж­лынхаа мөнгийг авчихсан. Тэгээд ч надад дахиад ажил хэрэгтэй учраас зөв­шөөрсөн. Харамсалтай нь Х.Түмэнбаярыг ийм зан гаргана гэж бодоогүй учраас албан ёсоор бичгээр гэрээ хийгээгүй.
Тэгсэн эцэст нь ингэж итгэсэн итгэлийг маань хэдэн жил хөдөлмөрлөсөн хөрөнгөтэй маань үгүй хийчихдэг байна.

-Та нэг удаа хэвлэлийн хурал хийлгэсний дараа Х.Түмэнбаяр сонинд ярилц­лага өгсөн байсан. Түүнд таныг хүн шан­таал­­­жилж мөнгө олох гэж байгаа юм. Ямар нэгэн тоо­цоо байхгүй дууссан гэсэн байсан шүү дээ?
-Хэрвээ би хүн гүтгээд яваа бол тэрийгээ шалгуулж болно. Буруутай бол зохих шийтгэлээ ч хүлээчихье.
Би бариагүй юм бол хэн, хэний мөнгөөр байшин барьсныг шалгах ёстой биз дээ. Прокурор өөрийн эрхийн хүрээнд ажлаа хийсэн бол шалгах асуудал зөндөө бий.

Угаасаа миний жуулчны баазад байшин бариадах гэсэн мөртлөө одоо болохоор би ямар ч оролцоогүй гээд байдаг юм. Өмнөговийн прокурор ч анх үүсгэн бай­гуулж байсан болохоос биш одоо түүнийх биш гэдэг. Гэхдээ шалгаад үзэхэд Х.Түмэнбаяр хөрөнгө ор­логын мэдүүлэгтээ өөрөө “Уран ухаан” ХХК-ийн 10 хувийг эзэмшдэг гэдгээ бич­сэн байдаг.

Тэгэхээр өөрөөсөө бул­туулж л байгаа хэрэг. Одоо бол тэр “Уран ухаан” ХХК-ийн гүйцэтгэх захир­лаар эхнэр Сэлэнгэ нь ажилладаг юм.

-Гэхдээ танд мөнгө өгсөн гээд байгаа шүү дээ. Та хэдийг авах гээд байгаа юм бэ?
-Надаас нийтдээ 512 сая төгрөг болон бусад машин, техник, багаж хэрэгсэл гээд маш их зүйл орсон. Би чинь ашгийн төлөө л явж байгаа хувь хүн шүү дээ. Гэтэл ашиг олох байтугай хоёр жил ажилласан хөдөлмөрийн хөлсөө ч олж авч чадаагүй. Бүр өөрийнхөө мөнгийг за­раад, байшинг нь барьж өгөөд, дээр нь зээл авч өрөнд ороод сууж байна. Энэ чинь залилангийн л нэг төрөл биз дээ. Өмнө нь 62 сая төгрөг л авсан.

Надад  310 сая төгрөг өгсөн гээд баахан баримт байна гэсэн. Чухам ямар учиртай баримтууд цуг­луулсныг мэдэхгүй.

-Х.Түмэнбаярын ярьж буйгаар энэ асуудлын цаана улстөрийн явуулга байгаа гэсэн дээ?

-Би нам бус хүн. Зүгээр л ажлаа хийж яваад хо­хир­чихсон иргэн хүн. Хо­хир­лоо төлүүлэхийг хүсч байна. Гэ­тэл миний яриаг улстөр хийлээ гэж  гуй­вуулаад бай­гааг ойл­гохгүй байна.

Хүмүүс  АН-ынхан тө­рийн эрхэнд гараад МАН-ын ги­шүүдийг шалгаж, хорьж байна гэж яриад байхаар нь итгэхгүй байсан. Тэгсэн өөрөө хуулийн байгууллагад хандаад ирэхээр бас үнэн юм байна гэж бодож хэлсэн. Яагаад гэвэл Х.Түмэнбаяр Өмнөговь аймгийн АН-ын дэд дарга, ИТХ-ын дарга байсан учраас АН-д нэлээд нөлөөтэй хүн бололтой.

-Монгол хүмүүс бас эр улс байна даа. Өөртэй нь ядаж утсаар яриад учраа хэлэхээр юу гэх юм?
-Өмнө нь уулзаж, учраа хэлж үзсэн ч хүлээн зөв­шөө­рөөгүй. Тэгээд л хуулийн байгууллагад хандсан хэ­рэг. Түүнээс хойш нэг ч уулзаагүй.

-Та 62 сая төгрөг авсан гэсэн. Түүнийгээ бэлнээр нь, өөрөөс нь авсан уу?
-Бэлнээр өөрөөс нь за­римыг нь компани дээрээс нь очиж авч байсан.

-Та хоёр анх тохирол­цох­доо мэдээж төлбөрийн нөхцөлөө ярьсан биз дээ?   
-Тухайн үед Х.Түмэнбаяр “Таван толгой” компанийн захирал байсан. Тэгээд байшин бариад өгчих нүүрс өгье л гэсэн. Тодорхой хэм­­­жээгээр  нүүрс  авсан. Нүүрсээ авч, зөөж, зарна гээд баахан ажил болж байж гарсан ашиг нь байшингийн мөнгө болох жишээтэй. Тэр олсон  ашгийг мөн л бай­шинд нь зарцуулсан.

-Та жаахан дэлгэрэнгүй ярихгүй юу? 
-Тэр хүн орон нутгийн өмчит компанийн захирал шүү дээ. Тэгсэн хэрнээ “Таван толгой”-н нүүрс, үйл ажиллагааг нь хувийн компанийнхаа төлбөрийн карт мэт л ашигладаг юм байна лээ.

Өөрөөр хэлбэл  ямар нэ­гэн ажлын  хөлс ч юм уу мөнгөний хэрэгцээтэй үе­дээ “нүүрс  өгье” л  гэдэг юм.  Уг нь ТУЗ-ийн  шийдвэрээр нүүрс авах компаниудыг сонгон шал­га­руулдаг учиртай. Тэ­гэхэд Х.Түмэнбаяр байн­га л нүүрсээр төлбөр хий­дэг хүн. Тэр ч байтгуай “Таван толгой”-н уурхайн дөрөвдүгээр амны нүүрс илүү өндөр үнэтэй байдаг юм. Тэгэхээр түүнийг хүртэл ашиглан наймдугаар амнаас авах эрхтэй хүмүүсийнхийг  дөрөвдүгээр амных болгон дундаас нь мөнгө унагадаг юм билээ.

Түүгээр ч зогсохгүй уур­­­хайн өдөр тутмын аж­лыг удирдах, ТУЗ-ийн шийд­­­­вэрийг хэрэгжүүлэх ёс­­­той хүн мөртлөө өөрийн ху­­­­вийн компанидаа хө­рөн­гө босгохын тулд албан ту­шаалаа ашиглаад, гэрээгээ зөр­чүүлээд, хамтран орол­цоод явж байдаг байсан юм.

-Таныг байшингаа барьс­­­­­ны дараа мөнгийг чинь өгөхгүй дээрээс нь ажилч­дыг чинь урвуулсан гэ­сэн байх аа? 
-Би хамт ажиллаж бай­сан хүмүүсээ анхнаас нь зургаа, долоон жилийн ху­га­цаанд сургаж, баг болон ажилласан юм. Гэтэл Өм­нө­говьд байшингаа ба­риад хөөгдөж буцахдаа хэ­сэг мод үлдээснийг маань ашиг­лахын тулд ажилчдыг маань урвуулж, миний өөдөөс тур­хируулж байгаа юм.

Гурван хүн маань хотод  хамт ирчихээд буцаад явсан байсан. Тэднээр үлдэгдэл модоор маань байшин ба­риулчихаад бас л хөөгөөд явуулсан байна лээ.

Тэгэхээр Х.Түмэнбаяр өөрөө л болж байвал бусад хүн хэрхэх нь огт хамаагүй, хүний мөсгүй л хүн юм байна. Яаж ч бодсон хүн үгүй гээд байхад нь би гал­зуурчихсан юм шиг бай­шин бариад байхгүй биз дээ. Намайг бариад л бай, мөнгө төгрөгийг нь ах нь зохицуулна гээд л итгүүлээд байсан.

Уг нь би тэр хүнтэй ямар нэгэн өш хонзон байхгүй. Байшинг нь сайхан бариад өгье л гэж зүтгэсэн. Эцэст нь өөрөө далаараа тавиулаад хохироод үлдлээ. Хохирлоо л барагдуулах гээд л яваад байгаа юм.

Хэрвээ хуулийн бай­гуул­лага нэг талыг бариад байвал тэмцлийн хурц хэл­бэрт шилжинэ гэж бодож байгаа. Ямар ч байсан үнэн мөнийг олж, хохирлоо ба­рагдуулахын төлөө явах болно.