Халдашгүй эрхийн ард нуугдсан гэмт хэрэгтнүүд

Монгол Улсын Үндсэн хуулинд “Иргэн бүр хууль, шүүхийн өмнө тэгш эрхтэй байна” гэсэн тулгуур заалт бий. Харин өнөөдөр энэ заалтыг хууль, шүүхийн  өмнө гишгэлэн хаяж, ду­раараа дургидаг 76 эрхэм монголд бий болоод удаж байна.

“Хууль тогтоогч” гэ­сэн зарим нэгэнд нь бол үнэхээр ахадсан гоё нэртэй тэдгээр эрхмүүд  тендерийн мөнгийг хэдэн зуун саяар нь халаасалж, төрийн ор­донд  нэгийгээ   барьж авч алчихаа шахаж, зарим нэг нь эхнэр хүүхдийнхээ дансаар хэдэн арван тэрбум төгрөг эргэлдүүлж байгаад гарцаагүй баригдсан ч  өнөө­­­­дөр маасайтал инээгээд л төрийн ордны хонгилоор таваргаж  явна.

УИХ-ын  гишүүний  бүрэн эрхээр түрий барьж хууль, шүү­хийнхний хулхийг буул­гадаг тэдний даварсан үйлдлүүдэд да­руулга тог­тоохоор Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж гэмт хэрэгт холбогдсон УИХ-ын ги­шүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх  зо­рил­готой хуулийн төсөл са­­наачлан УИХ-аар хэ­лэл­­­цүүлээд ч ам­жилт олоо­гүй.

Энэ  оны эхээр УИХ дээр унасан уг хуулийн төсөлд  “УИХ-ын гишүүн гэмт хэрэг үйлдээд газар дээрээ баригдсан бол түүний бүрэн эрхийг түд­гэлзүүлэх асуудлыг УИХ-аар хэ­лэл­цэж шийдвэрлэнэ”, “Мөр­дөн байцаагчийн са­­­налд үндэслэн Улсын Ерөн­­хий прокурор гэмт хэ­р­эгт холбогдсон УИХ-ын ги­шүүнийг яллагдагчаар та­тах хүсэлт гаргана” гэсэн заалт тусгагдаад байсан. Гэвч хоёр дахь заалт нь пар­­ламентын гишүүдийг “айл­гаж, ичээсэн” тул  арьсаа хамгаалахын тулд шу­­луу­хан л тат­гал­зац­гаасан.

Ин­гэснээр парламентын гишүүд гэмт хэрэгт хол­богд­сон ч өмнөх шигээ хал­дашгүй дар­хан эрхтэй байж, хууль  хяналтынхан  өнөөдөр ч тэд­нийг яаж ч чадахгүй  байгаа.

Хууль хяналтынхан өм­нөх хоёр парламентын үед цөөнгүй гишүүнд Эрүүгийн хэрэг үүсгэн шалгасан. Гэвч хууль тогтоох дээд бай­­гуул­лагаас эрхэм тү­шээ­дийн бүрэн эрхийг түд­гэлзүүлж өгөөгүй учир хэ­рэг шалгах, шийдвэрлэх  ажил мухардалд орсон юм. Жишээ нь, Л.Гүндалай, О.Чулуунбат, Д.Дондог на­рыг дурдаж болно. Тухайн үед тэдний УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлж өгнө үү гэсэн хүсэлтийг Улсын Ерөнхий прокурор УИХ-д хэд хэдэн удаа тавьсан ч ёсоор болгож өгөөгүй.

Тиймээс тэд гэмт хэрэгт холбогдсон ч УИХ-ын ги­шүүн нэрээр халдашгүй дархан эрх эдэлж, хамгаа­лагдсаар өнөөдрийг хүрэв. Энэ байдлаараа бол УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийн ард нуугдсан гэм нүгэлтэй этгээдүүд  цаашид ч Үндсэн хуулийн  заалтыг даа­жигнаж,  Эрүүгийн гэмт хэрэг өдүүлсээр л байх бо­лолтой.  УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийн ард нуугдан  эдлэх ёстой ял, зэмлэлээ эдлээгүй зарим нэгэн цагаан захтнуудыг  эргэн са­нуулъя.

Хөвсгөлөөс  гурван  удаа УИХ-ын гишүүний сэн­тийд заларч дөнгөсөн  Л.Гүндалай  хуулийн бай­гуул­лагынханд цөөнгүй удаа шалгуулж байсан. Улсын нууц задалсан, Эрүүл мэндийн сайд байхдаа улсын хөрөнгө шамшигдуулсан хэ­рэгт холбогдон дуулиан дэг­дээж явсан нөхөр.  Эрүүл мэндийн сайдаар ажилласан богинохон хугацаандаа яам­наас зарласан MRI ап­парат нийлүүлэх тен­дерт “Булгат-Овоо” ком­панийг шал­гаруулж улсад 620 сая төгрөгийн хо­хи­рол уч­руул­сан хэрэгт хутгалдаж  байсан.

Мөн Тай­ванийн Тайпэй хотоос тусламжаар илгээсэн түргэн тусламжийн зориу­лалттай 10 автомашинаас хоёрыг нь ХӨСҮТ-д 11 сая төгрөгөөр, гурвыг нь Батлан хамгаалах яаманд 13.5 сая төгрөгөөр зар­сан гэж шалгасан ч хэрэг­сэх­гүй болгуулж амж­сан зайтай толгой.

Түүний дараа өнөөдрийн Эдийн  зас­гийн хөгжлийн дэд сайд О.Чулуунбатыг дурдах ёс­­той. Монголбанкны ерөн­хий­лөгч байхдаа дансны аргаар мөнгө “идсэн” гэж шалгуулж  байсан. 2006 онд эрх  мэдлээ хэтрүүлэн “Стоунлей интернэшнл” ком­па­нитай 200 сая ам.дол­ларын  аккредитив гэрээ байгуулснаас “Монгол банк”, “M and P” компанид гур­ван сая гаруй долларыг хүү болон торгуулийн хамт төлж,  их  хэмжээний хохи­рол учруулсан  асуудлыг дэлгэж байв.

Мөн 2003, 2004 онд валютын улсын нөөцийг га­даадын банк санхүүгийн байгууллагад байр­шуулахад тог­тоосон  таван сая ам.дол­ла­­рын  хэмжээг   хэтрүүлэн  10 сая  ам.долларыг ОХУ-ын “Кредит транс”  банкинд байр­­шуулсан гэх мэдээлэл бай­даг.   Хуулийн   бай­гуул­­лага дээрх асууд­лыг нэхэн шал­­гасан ч УИХ-ын гишүүн гэд­гээр   нь  түдгэлзүүлж улсад  өч­нөөн  тэрбум  төгрөгийн  хо­хирол учруулсан нэгэн.

Тэгвэл өнөөдрийн УИХ-ын гишүүн, БСШУ-ы сайд асан  Ё.Отгонбаярыг АТГ-аас бусдын автомашиныг дээрэмдэж, хахууль авахыг завдсан хэрэгт шалгаж байсан.

Тодруулбал, тэрбээр хоёр жилийн өмнө Налайх дүүргийн харьяат, “Тавин лан” компанийн захирал Х.Цогнойжамцыг да­рамтлан “Ланд круйзер-200” маркийн автомашиныг нь дээ­рэмдэж, хахууль авахыг завджээ. Тиймээс ч түүнд

Эрүүгийн хэрэг үүсгэн, АТГ-т шалгаж байсан ч УМБГ-т шилжүүлсэн. Учир нь түүний хэргийг эхнэр О.Эрдэнэсолонгынх нь хэрэгтэй нэгтгэн шал­­­гахаар болсноор ийн­хүү шил­­жүүлжээ.  Ё.Отгон­­­баярын эхнэр О.Эрдэнэ­солонгыг дөр­вөн банкин дахь өөрийн эзэмш­лийн 21 дансаар дамжуулан онц их хэм­жээний буюу 13 гаруй тэрбум төгрөгийг байр­шуу­лан, угаасан байж бол­зош­гүй хэрэгт буруутган шал­гаж байгаа. Намрын чуулган хэдийнэ эхэлсэн ч үйлдсэн хэрэг, угаасан мөн­гөнийх нь тоо тодорхой шахуу Ё.Отгонбаяр УИХ-ын гишүүний бүрэн эрхийн ард хамгаалагдсаар л яв­на. Хоёрхон сарын өмнө өрөөндөө дуудан уулзаж “Сайн ду­раараа УИХ-ын ги­­­шүүнээс татгалз” хэмээн зөв­лөж байсан З.Энхболд дарга ч Ё.Отгонбаяр ги­шүүн­дээ  дахин үг хэлэх зо­риггүй болж.

УИХ-ын гишүүн гэгч хал­дашгүй эрхийн цаана ийм л гэмт хэрэгтнүүд нуугд­саар өнөөд­рийг хүрлээ. Жи­­­рийн иргэн хүн цагдаатай заам­­далцсаныхаа төлөө гур­ван  жи­лийн ял аваад явж байна. Энэ нь Монгол Улсын Үндсэн хуулийн “Иргэн бүр хууль, шүүхийн өмнө тэгш эрх­тэй байна” гэсэн заалт амьд­рал дээр газар, тэнгэр шиг ялгаатай хэрэгжиж байгаагийн хам­гийн тодор­хой нотолгоо мөн.

Гэмт хэ­рэгт холбогдсон УИХ-ын гишүүдийг хууль, шүүхийн өмнө дуудан ирүүлж, шу­дар­гаар шүүх цаг хэзээ ирэх бол.