Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
“Шүүдэр” продакшны бүтээл, удахгүй нээлтээ хийх гэж буй “Хотулун гүнж” тулаант УСК-ны зохиолч, продюсер Б.Шүүдэрцэцэгтэй ярилцлаа.
-Эхлээд кинотой холбоогүй “далий” юм асууя. Таныг “Ардын эрх”-ийн тоймч, сайн сэтгүүлч Б.Тогтохбаяр гэдгийг хүмүүс бараг мартаж байх шиг. Ингэхэд нөхөр тань таныг хэн гэж дууддаг вэ?
-Тоогий гэдэг. Гэхдээ хүмүүстэй ярихаар хуучин найзууд хүртэл өөдөөс “Шүүдрээ” гэдэг. Бүүр дунд сургуулийн найз руугаа залгаад “Тогтохоо байна” гэсэн чинь “Би чамайг зурагтаар гарахаар “Шүүдэрцэцэг манай ангийн хүүхэд” гэж онгирдог, одоо чи тэр нэрээрээ л бай” гэсэн (инээв). Над руу мөнгө шилжүүлсэн хүн “Өөр хүний нэр байна, залилан биш биз дээ” гэх мэтийн асуудал үүсдэг шүү дээ. Ордны хамгаалалтынхан бол хөөрхөн. Арга хэмжээний урилга дээр Б.Шүүдэрцэцэг гэж байхад иргэний үнэмлэх дээр Б.Тогтохбаяр гэхээр “Аан зохиолчийн нэр шүү дээ” гээд оруулчихаад байгаа юм.
-“Хотулун гүнж-Алтан судрын эрэлд” гээд байна. Тухайн үеийн түүхийг харвал хаан ширээ залгамжлагчдын дунд дайн тулаан их өрнөсөн байдаг. Гэхдээ алтан судар хаанаас гараад ирэв?
-Хотулун гүнжийн түүхийг манай түүхчид бичээгүй. Гадаадын түүхчид харин бичиж үлдээсэн. Рашид ад-диний “Судрын чуулган”-д нэг хуудас бичсэн байдаг. Хайду хааны гүнж, хүч чадалтай, эцгийнхээ хамт байлддаг байсан гээд бүр тухайн үеийн хүмүүсийн дунд явсан цуу яриаг хүртэл дурдсан. Хотулун дайсны өөдөөс сум шиг шунгинаж ороод, амьд хэл сугавчлаад ирдэг тухай бичсэн байдаг. Хожим нь өөрийн албат царайлаг сайхан Абатайтай суусан гээд тодорхой өгүүлсэн. Хубилай хааны хамгийн том дайсан нь Хайду байсан. Аригбөхийг дагалдсан бүх хүн сүүлдээ бууж өгсөн. Хайду ганцаараа бууж өгөөгүй.
Кинонд үйл явдал хэрэгтэй. Зарим эх сурвалжид алтан ургийнханд нэг нэг алтан судар байсан гэж дурдсан. Ийм домог бий. Түүнийгээ алдсан гэдгээр кино өрнөсөн. Уран сэтгэмжийн кино шүү дээ. Мөнгөн эвэрт буга манай кинонд гурван удаа гарна. Бодит түүхэндээ Хайдугийн ээжийг Шабкан хатан гэж тэмдэглэсэн. Ач охин, эмэг эх хоёрын харилцааг зохиолдоо нарийн өгүүлсэн. Кинон дээрээ ч тэнгэртэй холбогдох, эмэг ээжийнх нь сүнсээр холбогдох гэх мэтийг үзүүлсэн болохоор хүмүүс намтарчилсан кино хүлээх хэрэггүй. Өнөөдрийн залуус уйтгартай, гоё торгон хувцастай хаан, хатдын түүхийг үзэх хүмүүс биш. Гадаад зах зээл дээр гарахгүй бол дөрвөн уулын хонхроос энэ их зардлыг нөхөж чадахгүй. Кино маань тулаантай, уран сэтгэмжит кино.
-Трэйлер цацагдсаны дараа зарим хүн “Бөх гүнж гэсэн чинь юун туранхай, гоё хүүхэн гараад ирэв” гэх мэтээр сэтгэгдэл илэрхийлсэн байна лээ. Марко Пологийн “Орчлонгийн элдэв сонин”-д бол “Хайду хааны гүнж хүч чадалтай, бие махбод нь үзэсгэлэнтэй сайхан, өндөр бөгөөд бараг аварга хүн гэлтэй” гэж дүрсэлсэн байна лээ. Та бол Хотулунаа яаж сонгов?
-Жүжигчний чадварыг харсан. Манай кинон дээр цаг 45 минутын турш энэ гүнж бараг тасралтгүй гардаг. Найман удаагийн тулааны долоод нь оролцдог. Энэ хүнээс жүжиглэх чадвар шаардана. Түүнээс биш нэг том биетэй хүн барилддаг “Гарьд магнай” биш шүү дээ. Манай кинонд нэг л удаа барилддаг хэсэг бий. Тулаан амар биш. Жүжиглээд, тулалдаад, барилдана. Хотол цагаан гүнжид мэргэжлийн жүжигчин, маш авьяастай хүн хэрэгтэй байсан. Манай найруулагчдын баг, зураачдын баг, продюсерууд, тулааны найруулагч дүр сонгоход их үүрэгтэй оролцсон. Жүжигчний ур чадварын хоёр дахь шалгаруулалт нь тайзны хөдөлгөөн гэж нэрлэгддэг тулааны ур чадвар байв. Хувцас хунар шингээхээс авахуулаад энэ төрлийн кинонд биеийн өндөр чухал. Манай жүжигчин 170 см өндөртэй. Бөх хүн бүдүүн байх ёстой юм уу. Сумогоос өөр бүдүүн бөхчүүд байдаггүй. Өмнөх үеийн монгол бөхчүүдийн зураг, бичлэг харахаар шөрмөстэй л хүмүүс байдаг.
-Та энэ киногоо гадаадын зах зээлд гаргах бодолтой гэсэн шүү дээ. Хямд киног гадныхан сонирхдоггүй ээ гээд байгаа. “Хотулун” энэ шаардлагыг хангасан уу?
-Кино худалдаачдын тавьдаг төсвийн доод босгыг давж чадна. Тэд яг хурдан морь шинжээчид шиг киног трейлерээс нь хараад үнийг нь багцаалчихдаг. Ямар од тоглосон бэ гэдэг гол шалгуур. Одод агенттай. Кинонд хэдээр тоглодог нь киноны мэргэжлийн сайтад тодорхой байдаг. Гэтэл манайд тийм од байхгүй. Тэгэхээр тэд юугаар тогтоох вэ гэхээр масс хэсэг. Манай кинонд дөрвөн улирал гарч байгаа. Ийм удаан хугацаанд хүмүүс ажилласан гэсэн үг. Тэгэхээр энэ үнэ цэнэтэй төсөл. Орлон тоглогчдын хэсэг олон байх тусмаа хүний амь настай холбоотой үнэтэй хэсэг байдаг. Энэ шалгууруудыг хангасан болохоор хямд биш төсөл гэдэгт орж байгаа. Манайх тулаант ангиллаар гарч байгаа анхны монгол кино. Гол баатар нь нийт киноны хэдэн хувьд тулалдаж байгаагаар энэ ангиллыг тодорхойлдог байхгүй юу. Гол дүрдээ эрсдэл хүлээлгэхгүйн тулд заавал орлон тоглогчтой байдаг киноны жишиг бий. Удаан үргэлжилж байгаа төсөлд гол дүр гэмтчихвэл кино зогсох эрсдэлтэй. Энэ жил киноны төгсгөлд манай М.Цэрэндолгор өөрөө морио цоройлгосон. Өөрөө ингэж хүссэн, төсөл дуусч байгаа болохоор манайхан зөвшөөрсөн. “Марвел” энэ тэрд турьхан эмэгтэйчүүд шүүгээ шиг эрчүүдийг шидээд байдаг шүү дээ.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
