Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Сүхбаатар аймагт гарсан шүлхий өвчин өдрөөс өдөрт хаяагаа тэлж улмаар Хэнтий, Дорноговь аймгийн зарим суманд тархаж аюулын харанга дэлдээд байгаа билээ. Иймээс Онцгой байдлын ерөнхий газрын Гамшгаас хамгаалах газрын дарга, хурандаа Д.Намсрайгаас зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Сүхбаатар аймагт гарсан малын гоц халдварт шүлхий өвчний тэлэлт улам нэмэгдсээр байна. Шүлхийн халдвар илэрсэн газруудад нөхцөл байдал ямар байна вэ?
-Анх Сүхбаатар аймгийн Онгон суманд малын шүлхий өвчин илэрсэн ч Дарьганга, Наран, Баяндэлгэр, Түвшинширээ сумдад тархаад байна. Үүнээс гадна зэргэлдээх аймаг болох Хэнтийн нэг, Дорноговийн хоёр суманд шүлхий өвчний шинж тэмдэг илэрсэн.Бид шүлхийн халдварыг арилгах тал дээр шаардлагатай бүхий л арга хэмжээг авч ажиллаж байна. Голомтын бүсэд томилолт, хөдөлгөөнт, устгал, үзлэг танадалт, ариутгал халдваргүйжүүлэх гэсэн таван баг чиг үүргийнхээ дагуу ажиллаж байгаа.
-Нийт хэчнээн мал шүлхийгээр өвчлөөд байна. Хэдийг нь устгалд оруулав?
-Өнөөдрийн байдлаар 479 үхэр өвчилсөн нь тогтоогдсон. Үүнээс 405-ыг нь устгалаа. Тодруулбал Сүхбаатар аймагт л гэхэд 434 толгой мал дээрх өвчний шинж тэмдэгтэйгээр өвчилснөөс 381-ийг нь, Хэнтий аймгийн Галшарт нэг, Дорноговь аймгийн Алтанширээ, Дэлгэрэх суманд 10 үхэр шүлхийгээр өвчилсөн байсныг устгалд оруулсан. Улмаар дээрх газруудад өндөржүүлсэн бэлэн байдал зарлаж хөл хорио тогтоогоод байна.
-Шүлхий салаа туурайтай мал, амьтанд халдварладаг өвчин. Үхрээс өөр малд дээрх өвчний шинж тэмдэг илэрсэн болов уу?
-Үгүй ээ, одоохондоо илрээгүй. Яах вэ, ганц нэгхэн зээрийн асуудал яригдаж байна.
-Ингэхэд шүлхийн голомтод байгаа бүх зээрэнд шинжилгээ хийх талаар яригдаж байна. Энэ боломжтой гэж үү?
-Мэдээж боломжгүй. Гэхдээ шүлхий өвчний шинж тэмдэг илэрсэн зээр байх аваас шууд устгалд оруулах болно.
-Шүлхий өвчний халдвар хурдацтай тархаж байгаагийн шалтгаан нь юу вэ?
-Олон шалтгаан бий. Манай урд хөршид байнга л шүлхий өвчин гарч байдаг. Хятадаас орж ирээгүй гэх баталгаа байхгүй. Мөн малчдын хариуцлагагүй, хайнга байдлаас болж шүлхийн тархалт буурахгүй байна.
-Уучлаарай, яагаад малчдын хариуцлагагүй, хайнга байдлаас болж байна гэж?
-Манай улсад 2001 оноос хойш шүлхий өвчин бүртгэгдсэн. Жил бүр улсын төсвөөс мөнгө гаргаж шүлхийгээр өвчлөх боломжтой бүх мал, амьтанд вакцинжуулалт хийдэг. Гэтэл зарим малчин энэхүү вакциныг малдаа хийлгээгүйгээс шүлхийн халдвар буурахгүй байна.
-Вакцин гэснээс Хэнтий аймагт халдваргүйжүүлэх вакцин хүрэлцэхгүй байгаа гэсэн?
-Бидэнд ч гэсэн вакцин шаардлага хангахгүй, хүрэлцэхгүй байна гэх мэдээлэл ирж байна.
-Өвчний халдвар буурахгүй байгаагаас иргэд сум, орон нутгаасаа дайжиж байна гэх мэдээлэл ч байна?
-Тийм зүйл байхгүй ээ. Харин бид халдварт өвчний голомтод шүлхий гарсан айлын хотноос нэг ч хүн гаргахгүй байгаа. Зөвхөн сэжигтэй бүсээс иргэдийг дэс дараатай, хуулийн хүрээнд ариутгал, халдваргүйжүүлэлт хийгээд гаргаж байна. Яах вэ, тухайн бодисын хүрэлцээ, ажиллаж байгаа хүмүүсийн чадвар, хурдаас шалтгаалж иргэдийг олноор нь гаргаж чадахгүй байгааг үгүйсгэхгүй.
-Хэд хоногийн өмнө Сүхбаатар аймгаас их хэмжээний мах нийслэлд оруулж ирэх гэж байгаад баригдсан хэрэг гарсан. Шүлхийгээр өвчилсөн малын мах нийслэлд орж ирээгүй гэх баталгаа байна уу?
-Наадах чинь өөр асуудал. Шүлхий амьд мал, амьтанд тусдаг өвчин. Бид шүлхий өвчин гарахаас өмнө нядалсан малын махыг шүлхийтэй гэж үзэхгүй байгаа. Тэгээд ч нийслэл рүү орж ирдэг замуудад хяналт шалгалтыг өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллуулж байна.
-Ингэхэд малаа устгалд оруулсан малчдын хохирлыг яаж барагдуулах вэ?
-Хохирлыг төр хариуцна. Тухайн орон нутгийн малчин өвчилсөн малдаа акт үйлдэж төлбөрөө авах боломжтой. Гэхдээ 100 хувь авахгүй шүү дээ. Тодорхой хувийг л олгодог гэв. Албаны хүн ийн ярьж байгаа ч шүлхий өвчнөөр өвчилсөн малын мах нийслэл хотод орж ирээгүй гэх баталгаа байхгүй. Хэдийгээр хууль хяналтынхан өндөржүүлсэн бэлэн байдалд ажиллаж, ард иргэдэд сэрэмжлүүлэг өгч байгаа ч шүлхий өвчний тархалт өдөр ирэх бүр хаяагаа тэлж аюулын харанга дэлдсээр. Өөрөөр хэлбэл нэг сум суурийн битгий хэл улс үндэстэн цаашилбал тив дэлхийг ч хамрах чадалтай хүн, малын гоц халдварт шүлхий өвчний тархалт иргэдийг түгшээж байна. Иймд хууль хяналтынхан болоод холбогдох газрууд нийслэлийн томоохон захуудаар худалдаалагдаж байгаа мах, махан бүтээгдэхүүнд шинжилгээ хийж иргэдийнхээ эрүүл мэнд, амь насыг хамгаалах нь зүйн хэрэг биз ээ.
