Байрны талбайн хэмжээний бодит үнэнийг хэн тогтоох вэ?

Орон сууц худалдаж авсан хүмүүс болон барилгын компаниудын хооронд үүсээд байгаа талбайн хэмжээ дутсан хэмээх асуудал үүсэх болсон үндсэн шалтгаан нь тухайн талбайг хэмжээг тооцох Стандартчилал хэмжил зүйн газараас гаргасан стандарт нь алдаатай байснаас үүсэж байгаа нь нэгэнт тодорхой болжээ. Тухайлбал:

 1. Тухайн талбайг хэмжих стандартаар хэмжих юм бол тухайн орон сууцны өрөө хоорондын хаалганы довжоо, цонхны тавцан, тагт зэрэг цэвэр ашиглагдаж байгаа орон зайг огт оруулж тооцоогүй.Үнэн чанартаа орон сууцны цэвэр ашиглагдах талбайн хэмжээг гаргах зорилготой мөртлөө хамгийн гол ашиглагдах талбайг болох өрөө хоорондын хаалганы довжооны зай, цонхны тавцангийн зай, тагт зэргийг ор хэмжилтэнд оруулахгүйгээр тооцохоор стандарт тогтоосон.Хэрэв энэхүү цэвэр ашиглалтын зайнуудыг оруулж тооцвол хамгийн багадаа 1.5 м.кв нэмэгдэж байгаа юм.

 2. Барилгын компаниуд нь Монгол улсад мөрдөгдөж байгаа барилгын норм дүрэм стандартуудыг баримталж барилга орон сууцыг ашиглалтанд оруулж байгаа. Энэхүү стандартуудад аливаа барилга угсралтын ажил хийхэд тодорхой хэмжээний хүлцэх алдаа гаргаж болохоор заасан байдаг. Өөрөөр хэлбэл атар талхан дээр жишээ авах юм бол хэрэв атар талх стандартаар 700 грам байх ёстой гэж заасан боловч үйлдвэрлэлийн явцад нэмэх хасах 40 грамын зөрүүтэй байж болно гэж баталж өгсөн байдаг. Үүнтэй адил барилгын норм дүрэм стандартад жишээ нь барилгын дотор хана хийхдээ тухайн ханын зузааныг 1.5 см-ээр өргөн нарийн хийж болно гэж баталсан байдаг юм.Гэтэл нэг талаасаа тодорхой бага хэмжээний алдаа гаргаж болно гэсэн атлаа нөгөө талдаа чи огт алдаа хийх ёсгүй шүү гэсэнтэй адил хоёр өөр стандарт гаргачихаад байнаа.Энэхүү зөрчилтэй стандартуудаас нь шалтгаалж барилгын компани болон хувь хүмүүсийн хооронд үл ойлголцол үүсээд байгаа юм.

3. Айлын дотор хана буюу өрөө хоорондын ханыг огт талбайн хэмжээнд оруулж тооцохгүйгээр стандарт баталсан байна. Ингэснээр барилгын компани болон худалдан авагч талуудад бүгдэд нь хор уршигтай байгаа юм.  Жишээ нь: Хэрэв худалдан авагч тал дахин нэмэлт хана өөрийн хүсэлтээр хийсэн тохиолдолд тухайн ханын талбайн хэмжээ ашигтай талбайн хэмжээнээс хасагдах бөгөөд энэ тохиолдолд барилгын компани шууд хамгийн багадаа 1 м.кв хасагдаж байна.Ингэснээр барилгын компани хувь хүн хоёул хохирч байгаа юм. Хувь хүн орон сууцныхаа бодит талбайн хэмжээг үл хөдлөхийн гэрчилгээн дээрээ тавиулж авч чадаагүйгээс дараа нь тухайн өөрийнхөө хөрөнгийг хэт багаар үнэлүүлэх эрсдэлтэй болж байна.

Барилгын компаний бодит орлого буурах бөгөөд хэрэв дээрхи талбайн хэмжээнд оруулж тооцохгүй байгаа ашигтай талбайнуудыг тооцох юм бол барилгын үнэ ч дагаад буурах юм гэдгийг төр засгийн өндөрлөгүүд ойлгох шаардлагатай байна.

 4. Барилгын компаниуд ихэвчлэн орон сууц зарахдаа тухайн орон сууцны давхрын онцлог, цонхны байрлал, нарны тусгал, талбайн хэмжээнээс шалтгаалан харилцан адилгүй үнээр борлуулж байгаа бөгөөд тухайн орон сууц бүрт нэрлэсэн үнэ гаргаж борлуулж байгаа.Энэ нэрлэсэн үнэ нь тухайн орон сууцны талбайн хэмжээтэй хамааралгүйгээр тогтоогддог учраас талбайн хэмжээний маргаан үүсгэх үндэслэлгүй байгаа юм.

 5. Стандартыг анх тогтоохдоо зохих журмын дагуу сонирхогч талууд зөвшилцөн боловсруулж батлах ёстой байтал 2009 онд MNS 6058:2009 стандартыг батлахдаа барилгын компаниудаас ямар нэгэн санал авч зөвшилцөлгүйгээр төрийн албан хаагчдын үзэмжээр баталсан байдаг бөгөөд ингэж анхнаасаа өрөөсгөл баталснаар өнөөдрийн энэ үл ойлголцлолыг бий болгоод байгаа юм.

Тиймээс төр энэхүү гаргасан норм дүрмээ эргэн харж нэг мөр зөв стандарт тогтоохгүй юм бол үндэсний баялаг бүтээж байгаа хувийн хэвшлийх нь бүгд луйварчид мэтээр буруу ойлголтыг нийгэмд бий болгож эдийн засгийн асар их хор уршиг тарьж мэдэх нь.

6. Талбайн хэмжээний зөрүүтэй ойлголтоос шалтгаалан нийгэмд үүссэн сөрөг хүлээлт дээр тоглолт хийж барилгын компаниудыг дарамтлан мөнгө олох санаатай бүлэг этгээдүүд асар олноор гарч ирсээр байгаа бөгөөд энэ нь нийгмийг буруу тийш нь хөтөлж эдийн засгийн хор уршиг тарих магадлалтай байна.

Ийнхүү  стандарт хэмжилзүйн газрын барилгын стандартын норм нормативын алдаатай бодлогоос болж иргэд хэрэглэгчид хохирохдоо тулаад байна.

А.Галт