Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн гишүүн Н.Отгончимэгтэй ярилцлаа.
-2020 оны шүүгчийн сонгон шалгаруулалтад 250 хуульч оролцоход 157 нь буюу 62.8 хувь нь тэнцжээ. Шүүгчийн сонгон шалгаруулалт явуулдаг тогтолцоо 2022 оны Шүүхийн тухай хуулиар нэлээд өөрчлөгдсөн. Хуулийн энэ шинэтгэлийн дараа шүүгчийн шалгалтад тэнцэгсдийн тоо хэр өөрчлөгдсөн бэ?
-Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн шинэ бүрэлдэхүүн томилогдоод хоёр удаагийн хууль зүйн мэдлэг, чадварын шалгалт авчихаад байгаа. Хаврын сонгон шалгаруулалтад 127 нэр дэвшигч бүртгүүлэхэд 6 хувь нь буюу 7 хүн босго давж тэнцлээ. Сая намрын сонгон шалгаруултад 108 хүн бүртгүүлэхэд 80 нь шалгалтдаа оролцож 20 хувь нь буюу 21 хүн босгод тэнцээд байна.
-Яагаад ийм цөөн хүн тэнцээд байгаа юм бол. Жишээ нь, энэ намар 54 хуульч анхан шатны шүүгч болохоор бүртгүүлж шалгалтад оролцоход нэг нь ч тэнцээгүй байх юм?
-Өмнө нь шүүгчийн сонгон шалгаруулалтын 100 онооны 60 онооны хууль зүйн мэдлэг, чадварын шалгалтыг Шүүхийн мэргэшлийн хороо гэдэг тусдаа байгууллага, “ярилцлагын” гэгддэг шалгалтыг ШЕЗ авдаг байсан. Шинэ хуулиар Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн 10 гишүүн шалгалтыг бүхэлд нь авдаг болсон. Шалгалтын эхний хэсэг хууль зүйн мэдлэг, чадварын 70 оноотой. Босго 10 хувиар өндөр болсон нь, бас шалгалт өөрчлөгдсөн нь цөөн хүн тэнцэх шалтгаан болж байгаа. Шалтгалтын хоёр дахь хэсэг мэргэшил, ёс зүй, зан төлөвийн 30 оноотой. Намрын шалгалтад бүртгүүлсэн 108 хүний 48 нь хавар буюу өмнө нэр дэвшиж шалгалт өгч үзсэн хуульчид. Энэ бол хүмүүс шалгалтад бэлтгэж, шалгалтдаа дасах процесс сайн байгааг харуулж байна. ШЕЗ өмнөх шалгалтад ашиглаад нэгэнт ил болсон материалыг нээлттэй байршуулж, хүмүүсийг шалгалтдаа бэлдэхэд туслалцаа үзүүлье гэж төлөвлөж байгаа.
-Хэнтийнх бол давуу тал болно, Их засаг их сургуулийг төгссөн бол бүр давуу тал болно гэдэг явган шог гарсан. Энэ яриа бодитой байна уу?
-Шинэ бүрэлдэхүүн томилогдоод 2 удаагийн сонгон шалгаруулалт явуулж байна. Нэг аймгийг илүүд үзэх, бусдыг нь хоёрт тавьсан хандлага огт байгаагүй. Тэгэхээр хүмүүсийн санаа бодол болов уу. Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн шинэ бүрэлдэхүүн ажиллаж эхлээд хамгийн түрүүнд сонгон шалгаруулалтын журмуудаа сайжруулж, процессоо сайжруулсан. Бид хуульчдад гарааны ижил нөхцөл буюу тэгш боломжийг санал болгоно. Сонгон шалгаруулах процесс нээлттэй, ойлгомжтой, дүрэм журамтай байх ёстой. Хэн ч сонгон шалгаруулалтын даалгавар, тестийг урьдчилж мэдэх боломжгүй нөхцөл байдлыг бүрдүүлж ажиллана.
-Шүүгчийн туслах л шүүгч болно гэсэн хүний нөөцийн бодлоготой байсан үе бий. Энэ нь прокурор, өмгөөлөгч, багш, бусад хуульчдын хувьд шүүгчээр ажиллах боломжийг нь хаадаг байсан гэсэн шүүмжлэл байлаа. Энэ байдал засагдсан уу?
-Шүүгчийн туслахууд сонгон шалгаруулалтад их орж байгаа. Түүнээс дутуугүйгээр бусад ажил эрхэлж байгаа хуульч нар орж байгаа. Аль нь илүү давамгай гэж хэлэх боломжгүй статистик байгаа. Тийм учраас одоогийн тогтолцоо харьцангуй тэгш боломж олгосон байна гэж хэлж болно. Хуульчдын дунд шүүгчийн туслахаар ажиллаж байгаад өмгөөлөгч болох явдал их байна. Шүүгчийн туслахаас өмгөөлөгч болж нэлээд ажиллаж байгаад сонгон шалгаруулалтад өрсөлдөх тохиолдол ч их байдаг.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
