Судлаачийн үг: Баасанхүүгийн “балаг”

Сүүлийн хэд хоногт мань эр л их балагтай байна. Ерөнхийлөгчийн хоригийг засварласан байдлаар зүтгүүлэх байнгын хорооны хуралдаан зарласан өдөр ийм юм болжээ.
Канадын элчин сайд байсан нөхөр УИХ-ын даргатай уулзах хүсэлт тавьжээ. Гэвч З.Энхболдод үнэхээр зав байсангүй. Хөрөнгө оруулагч орны элчин байсан хүнийг бас ч гэж хүсэлтийг нь хүлээн авах ёстой тул Байнгын хороон даргын хувьд О.Баасанхүүд хүлээн авч уулзахыг үүрэгджээ. Нөгөө талаас нь үзвэл Канадууд Монголд нэр хүндээ чамгүй алдсаны л шинж шүү дээ.
Цаг нь ч яагаад тэгж таарсан юм, хууль зүйн байнгын хорооны хурал, Баасанхүүгийн уулзалт хоёр давхцаж орхиж. Уулзалт дөнгөж эхэлж байхад О.Баасанхүүгийн утас дуугарч, автал Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны дэд сайд Б.Тулга утсаар ярьж байнгын хорооны хуралдаа очихыг шаарджээ. О.Баасанхүү “… Гадны хүнтэй байна, дуусгаад очъё” гэсэн ч утас нь тасралтгүй дуугарсаар. Автал “Чи төлбөрөө хий л дээ, хуралдаа очихгүй юугаа хийгээд байгаа юм” гэсэн шүү юм ярьжээ. Ахиад л өмнөхөө давтан хэлээд утсаа таслаж.
Гэтэл уулзалтанд нь Б.Тулга дайраад ороод иржээ. УИХ-ын байнгын хороон даргын өрөөнд шүү дээ. Үнэхээр гадны хүнтэй байсанд Б.Тулга гараад явчихаж. Гэтэл ахиад О.Баасанхүүгийн утас дуугарчээ. Харвал Н.Энхбаяр ярьж байжээ. Нэгэнт Б.Тулга ирээд гадны хүнтэй байгааг харсан тул ойлгох байх гэж бодсон О.Баасанхүү утсаа аваагүй байна. Уулзалт үргэлжилж байтал Н.Энхбаяр хаалгыг нь өшиглөөд ороод иржээ. Орж ирээд “Чи явж ажлаа хий, ямар юмаа хийгээд суугаад байгаам” гэхчилэн загнаад зогсохгүй Канадын элчин агсныг “Яв, чи” гэж хөөжээ.
Туйлын эвгүй байдалд орсон О.Баасанхүү “Уулзалтаа өндөрлөөд очъё” гэж байж нэг юм салж авчээ. Уулзалт ямар болсон нь тодорхой. О.Баасанхүү гишүүн өрөөнөөсөө яаран гараад байнгын хорооны хуралд ортол ирц бүрдээгүй шалтгаанаар хурал тарчихсан байжээ.
Хэдийгээр Б.Хуяг ахаараа дамжин гэмт хэргийн олсонд даргатайгаа дүүжлэгдчихсэн ч гэсэн залуу хүн байж Б.Тулга тун муухай зан гаргасан байх нь. Гол нь Н.Энхбаярт уулзалтын талаар ойлгуулах ёстой атал “хаалга өшиглөтөл” нь уурлуулна гэдэг гуравдагч этгээдийн хувьд тун ч увайгүй үйлдэл л дээ. Н.Энхбаяр ч гэсэн биеэ барих чадвараа бүрэн алдсан байна.
Ингээд зогссонгүй О.Баасанхүүг хуралдааны танхимаас буцаж явахад нь барьж авч “Төлбөрөө хийсэнгүй…” гэх мэтээр дайраад зогсохгүй хуулийн хэллэгээр “УИХ-ын гишүүний биед халджээ”. Санаж байгаа бол У.Хүрэлсүх Г.Баярсайханыг шаагаад унагаж байхад харуулын офицеруудаас хэн ч тэдний хоорондуур ороогүй, салгах ч гэж оролдоогүй. Учир нь хуулиар УИХ-ын гишүүний биед хүрч болохгүй тул тэд их сайндаа л хэвлэлийнхнээс камеруудаа унтраахыг хүссэн байдаг. Хууль бол хууль шүү дээ. Харин Ч.Сайханбилэг гүйн ирж У.Хүрэлсүхийг холдуулснаар “зодоон” дууссан.
Хоёр гишүүний зодоон бол үзүүштэй, үзэгчид харж баясна, Баатар ван Заяын гэгээнийг шалба ороолгож байхад хэн ч оролцоогүй шиг. Оролцоо нь Хонгор л их баясдаг, иргэд ч түүн лугаа адил баяссан.
О.Баасанхүү Б.Тулгаас холдоод өрөөндөө ормогцоо ТЕГ-ын дарга Б.Хурц руу утасдаж хамгаалалт хүссэн байна. Б.Хурц хүсэлтийг шуурхай шийдэж хоёр хамгаалагч томилжээ. Хамгаалагч дөнгөж ирээд байтал Ерөнхий сайд утасдаж байна гэнэ. Аваад ярьтал “Чамайг хэн тоож алдаг юм бэ? Юундаа сүржигнээд байгаа юм, хамгаалалтаа буулга” гэжээ. О.Баасанхүү утсаа тасалмагцаа ТЕГ-ын даргатай ярихад “Ерөнхий сайд надтай бас утсаар ярьсан, гэвч би хууль биелүүлэх үүрэгтэй тул таныг хүсээгүй тохиолдолд хамгаалалтыг буулгахгүй” гэжээ.
Яг тэр орой нь О.Баасанхүүтэй уулзсан нэгэн эрхэмээс “халуун сэргэг” дээр нь үүнийг сонссон тул энэ үнэн байх. Үг олон ам дамжихаараа нэмэгддэг гэдэг ч тэр дороо нэг л удаа дамжсан тул үйл явдал анхны хувилбараараа байгаа нь энэ !
Н.Энхбаярын иймэрхүү тэчъяадал О.Баасанхүүг залхаагаад зогсохгүй хэзээний шартай М.Энхсайханы дургүйг хүртэл хүргэж байна. Ц.Элбэгдорж бас ч худал хийрхээгүй юм байна. Өршөөлийн хуулийг өдий болтол хэрэгжүүлэхгүй байгаагийн цор ганц шалтгаан бол Н.Энхбаяр. Өөр хэн ч биш. Муу нэрийг нь парламент дуулж байна. Н.Энхбаяр ийм новшийн амьтан гэдгийг би мөн олон хэлсэн дээ !!!
О.Баасанхүү хүн чанар гаргаж ёстой шүдээ зууж байгаа байх. О.Баасанхүүгийн “балаг” гэж “кавийчканд” хийдгийн учир нь түүний тарьсан биш, түүнд наалдаж буй “балаг”-ийн тухай учраас тэр. Хүмүүс О.Баасанхүү сайд болоогүйдээ л гомдоод байна гэж дээрээс нь нэмж балаглаж байна, гэвч балаг таригч нь Н.Энхбаяр юм.
Н.Энхбаярыг өршөөх хууль санаачилсан хүн Шадар сайд болдог, Н.Энхбаярыг өршөөж магадгүй байнгын хорооны хуралд “хүндэтгэх шалтгаантай” хожигдсон хүн хамгаалалт авдаг, гэтэл түүнийг Ерөнхий сайд дарамталдаг, Н.Энхбаярын хүслийг бүрэн биелүүлж М.Энхсайханаас намын даргыг булаахгүй гэсэн Н.Батцэрэг гурван яамны хамгийн ач холбогдолгүйг нь авдаг, Ч.Улаан, Д.Тэрбишдагвын залхалт, зайгаа барилт, Л.Цогийн шүд зуун нүүр буруулсан бүх шалтгаан ганцхан Н.Энхбаярын улайрал, увайгүйтэлтэй холбоотой.
З.Баянсэлэнгийг ч сайд болгож чаддагт нь намаараа түүнд сөгдөн мөргөж байгаа бол ийм нам “МАХН” гэдэг нэрийг яаж дааж амьдрах билээ ?! Одоо энэ хэвлэл сайтуудаар Ч.Улаан, Д.Тэрбишдагва нарыг “урвагч” болгох гэж яаж улайрч байна? Үнэндээ МАХН ганц Н.Энхбаярын нэрээр явдаг ч юм биш, ядаж л энэ хоёр байсан учраас МАН-ын “хуваагч болж” харагдаж байсан. Одоо байж байгаа царай нь энэ.
Баасанхүү ч гэж Баасанхүү, хүн матаагүйг нь буруутгаж байгаа юм биш. Өөрийг нь сайд болгохгүй гацаасан, машин унуулж болохгүй гэсэн мэдээллийн төлөө С.Баярцогтыг огцруулах асуудлыг тавьж байна гэдэг жингээ мэдрэхгүй байгааг нь харуулаад байна. УИХ-ын гишүүн өндөр эрх мэдэлтэй, С.Баярцогт хэн ч байлаа гэсэн ганцаараа бланкан дээрээ өргөн барих эрх бий л дээ. Гэвч мэдээллээс таслагдсан, ганцаардсан үедээ гаргадаг ийм шийдвэр нөгөөдүүлд нь тус болоод байгааг ер ойлгохгүй байгаа учраас ордон даяар шоглож дамшиглаж байна. О.Баасанхүү яаж ч чадахгүй ш дээ гэж…
Урд нь Х.Тэмүжинг өргөн бариад түүнийгээ буцааж татсан. Учир нь тэр үед Н.Энхбаяр Н.Алтанхуягтай тохирсон учраас Ц.Элбэгдорж, З.Энхболдын занаанд байсан Х.Тэмүүжинг унагахгүй гэж чармайж байсан. Гэтэл О.Баасанхүү болохоор “манай даргын хэргийн талаарх баримтуудыг гаднаас хайж, олж ирдэг хэн бэ?” гээд л дайрсан. Гэтэл өнөө өмгөөлсөн дарга нь зад загнаад болиулахаар хэн нь нэр нүүрээ алддаг юм бэ ? Баасанхүү.
Гэтэл одоо болохоор С.Баярцогтыг өргөн барьсныг нь хаалга үүдийг нь өшиглөж болиулахгүй л байгаа биз дээ ? Аргагүй шүү дээ, Н.Энхбаяр С.Баярцогтыг зольж, өөрийг нь өмгөөлөгчид хуран цугласан Засгийн газрыг авч үлдэх гэж мачийж байна. Юун тэр “Таван хувьсгал хийж, Таван толгойг Монголчууддаа авч өгөх”, “Таван сайдаар л сольчихоо биз дээ?”
Н.Энхбаяр мөрийн хөтөлбөр энэ тэрээ аль эрт хаясан, намаа, дээр нь эвсэлд нэгдсэн МҮАН-ийг зөвхөн өөрийн өчүүхэн эрх ашгийн төлөө тоглоом болгоод одоо нулимж дэвсэлж байна. З.Энхболд бас С.Баярцогтоор золио хийж, Засгийн газрыг авч үлдэх тоглоомондоо улайрч байна.
Нэг сайдыг нь авч хаясан одоо болоо, төсөв хэцүүдлээ, АН хэцүүдлээ гэсээр сонгууль хүргэх нь л дээ. Гэтэл энэ Засгийн газар ажиллах чадваргүйгээ байгуулагдсанаасаа хойшхи бүхий л үйл ажиллагаагаар төдийгүй саяын томилгоогоор давхар давхар нотолчихоод байна. Хямралын үед авсан цорын ганц арга хэмжээ нь “цалин хасах” л шив дээ. Үр дүнд нь 300 сая төгрөг хэмнэгдэнэ гэнэ ээ…
Ханш нь унасан төгрөгийн доллартай харьцах ханшаар бол 15 сая ам.доллар. Энэ бол манай Засгийн газрын “бодит үнэлгээ” юм. 11 тэрбум ам.долларын эдийн засгийн зохицуулалт хийх ёстой Засгийн газар 15 сая ам.долларын хэмнэлт яриад сууж байж болдог юм уу ?! Үүнээс Ерөнхий сайдад оногдох нь сарын 400 мянган төгрөг буюу 200 ам.доллар. Энэ бол Ч.Сайханбилэгийн үнэ…
Энэ утгаараа О.Баасанхүүгийн үйлдэл өөрийнх нь үзэн яддаг нөгөөдүүлд нь амтат алим л байхгүй юу. Одоо чуулган эхэлмэгц С.Баярцогтын асуудал хамгийн эхэнд орж ирнэ. Тэгээд яах вэ ? Хэлэлцээд эхэлнэ, гэтэл Үндсэн хуулийн Цэц шийдвэр гаргасан учраас хуулийн дагуу Цэцийн шийдвэрийг хэлэлцэнэ. УИХ Цэцийн шийдвэрийг хүлээж авахгүй бол буцаана, ингээд С.Баярцогт даший шог болсонч Засгийн газар үлдэнэ.
Эсвэл хүлээж авлаа гэхэд урьд өмнө 20 жил болоод байсан жишгийг болохгүй гэж шийдсэн Цэцийг чацгатай хутгаад бөөн улс төрийн хэрүүл болон сунжирна. Яадаг ч байсан энэ сунжралт явж явж Засгийн газрыг хэрхэх тухай асуудлыг хэлэлцүүлэх завдал өгөлгүй он гаргана гэж З.Энхболд, Н.Энхбаяр нар тооцож байна.
Хэрэв МАХН Н.Энхбаярыг ялгүй гаргахыг хувьсгал гэж ойлгодог юм бол “хувьсгалт” гэдэг үгээ Ардчилсан намд өгөөд Н.Энхбаяраар сольчихмоор юм. Хувьсгалт Ардчилсан нам, эсвэл Ардчилсан Хувьсгалт нам. Нэг их бахирч байгаад МАНАН-г сэвчихлээ гээд амьсгаадаад байсан чинь харин нөгөө талд нь Н.Энхбаяр “АХН” гээд хэхэрч байдаг байна шүү дээ. Н.Энхбаяр ерөөсөө л “хоёр санжийн” тоглолт хийж байна. Жаахан дутвал тэр олдохгүй дутууг өөрөөрөө бөглөх гэж л улайрч байна. Энэ парламент энэ засаг ердөө ийм л юман дотор 4 жил болж…
Одоо бол хэн нь хаанаа байгаа нь тодорхой болсон. Гал бөхөхдөө бадамладгийн адил Н.Энхбаяр бүлгийнхээ тэн хагасыг зольж байж Засгийн газрыг тогтоож байгаа ба энэ Засгийн газар унамагц эвсэл задарна. Одоо бол Г.Уянга, Л.Цог, О.Баасанхүү гурав л эвслээс гарлаа гэж мэдэгдэхэд л эвсэл задарна. Эсвэл М.Энхсайхан намаа эвслээс гарч байна гэж мэдэгдвэл бас унана…
АН-ын бүлэг Засгийн газрыг саналаараа дэмжихгүй, ирц хангаад нөгөө талдаа хаяж өгнө. Ингээд дараагийн Засгийн газраа бүрдүүлнэ…
Н.Энхбаяр эцсийн аргаа хэрэглэж дэрс шүүрэхийн үлгэрээр Ө.Энхтүвшинг царайчилж байна. Энэ нь хуучин найздаа ч биш, Ц.Шаравдорж Ө.Энхтүвшин хоёр худ ураг болсон тул энэ шугамаар л холбогдож байна. Гэвч ухаангүй ноёнд урагшгүй албат гэгчээр МАХН-д МАН-аас үй олон урвагч цутган ирж байна гэсэн пиарын хариуд МАН дотооддоо сахилгажуулах ажлаа эхлүүлжээ. Ингээд гарз нь Ж.Сүхбаатар, гарц нь Засаг унагах болж таарч байна.
Нотолгоо нь энэ Засгийн Газрыг Н.Энхбаяраас өөр өмөөрөх хүн ганц ч үлдээгүй л байгаа биз дээ. Бараг ямар ч боломжгүй Засгийн Газрыг өдий болтол торгоосон хор найруулагчдын “тэнэг, шунал хоёрыг” гайхаж байна, гэхдээ үүнээс давж улам их тэнэглэх хүн Н.Энхбаяраас өөр байхгүй л дээ. Харин Н.Энхбаярын “зам” бол ойлгомжтой ш дээ…
Үүнээс цаашхийг өөрсдөө тунгаан бодоцгоо, эрхбиш тархи толгойтой хүмүүс байна даа, “бүх юмыг” дандаа надаар хэлүүлээд байж болохгүй биз дээ…
Судлаач Х.Д.Ганхуяг.
2015 оны 10 дугаар сарын 02.