Ядуу тарчиг амьдарлаасаа ичээгүй ч архичин ааваасаа дэндүү их ичдэг байсан

 Энэ архи гэдэг өнгөгүй ус шиг шингэн зүйл яг юу юм бэ?. Буян заяаны гомдол дунд бурхны бэлэглэсэн рашаан уу?  Эсвэл зовсон нэгэнд жаргал бэлэглэж. Жаргасан нэгний жаргалыг дэврээгээд буцан одохдоо булай бүхний ирмэгт аваачиж хаядаг хорлогч уу. Эсвэл бурханы шилэнд хорисон чөтгөр шулам уу. Яагаад энэ зүйл ийм их хүч чадалтай байдаг юм бол. Архи гэгч энэ эд  шилнээсээ чөлөөлөгдхөөрөө  хүмүүнийг өмнөө сөхрүүлж хэдэн мөчийг нь мэдрэлгүй болгож арчааг нь алдуулж ая дураараа аашилж адис ухааныг балартуулна. Энэ бол түүний чаддаг зүйлийн зөвхөн эхлэл.

Хэн нэгэн хүн надаас тэгэж асууж билээ яавал тасрахгүй байх вэ? Гэж асуусан юм.

 -Харин би тэр хүнд өөрийнхөө мэддэг ганц аргыг хэлсэн нь ……….

-уухгүй л байвал хэзээ ч тасрахгүй шүү дээ л гэж хэлсэн.

 Харин тэр хүнд миний хэлсэн энэ үг дэмий үг мэт санагдсан байх. Учир нь тэр уух дуртай уусан хойноо согтох дуртай согтсон хойноо шогтох дуртай шогтсон хойноо тасарцан байна лээ гэж өөртөө ямарч  буруу өгөлгүйгээр хамгаалан үлддэг. Хүн гэдэг угаасаа ямарч зүйл дээр өөрийгөө хамгаалдагаас хойш үүнд гомдоод яахав. Би ч гэсэн хүний мөн чанар хойно гэж алдаа гаргасан  ч өөрийгөө өмөөр ч тайтгардаг.

 Харин балгадаг хүмүүст “тасарчихсан байна лээ” гэдэг үг бол хамгийн их хэрэглэдэг өмгөөлөлийн үг аж. Хийсэн үйлдэлдээ хариуцлага эс хүлээж чадах, энэ хариулт бол архичин хүний амнаас л төвөггүйхэн гарна.

 Миний амьдралд архи гэдэг зүйл анх мэндлэхэд л байсан. Намайг төрөх үе баяртай давхцахад хэдэн эмч нар маань халамцуудаа ээжид маань төрөх хугацааг  нь хойшлуулах эм өгч улмаар би хоёр хоногийн дараа энэ хорвоотой танилцсан гэдэг. Харин аав маань намайг төрсөн гэж хөөрөхийн хажуугаар хэдэн өдөртөө л уух шалтаг далимтай болж урт удаан архидалт болсон гэнэ лээ. Төрсөн үеэсээ л архитай танилцсан минь тэр биз. Амьдралыг минь хар дарсан зүүд болгосон архинаас би үнэхээр их айдаг. Зарим нэг хүн  намайг шингэнээс айдаг өчүүхэн ч амьтан юм даа гэж магад. Харин миний хувьд энэ бол жинхэнэ айдас…

Амьдрал минь үнэндээ архинаас  л болж сүйдсэн. Заримдаа би өөрийнхөө төрсөн эцгийг үнэхээр их гайхдаг. Учир нь тэр хүн эрүүл үедээ төгс төгөлдөр аав.  Харин архи уусан үедээ ад чөтгөр шиг авирладаг байсан юм.

Нөгөө хүний мөрөн дээр бурхан чөтгөр зэрэгцэн оршдог гэж ярьдаг үг амьдрал дээр яг үнэн юм шиг.  Нэг хүнээс хоёр өөр араншин гарах нь жаахан миний толгойг өвтгөж бяцхан зүрхийг шархлуулдаг байсан. Хөөрхийдөө ижий минь хэтэрхий их хайртай байсандаа л үхэн үхтлээ бурхан чөтгөр  хоёрыг уучилсаар үйл тамаа идэн амьдарсан байх. Заримдаа надад ээж маань тэр чөтгөрийн дарлалаас нэг юм нүд аниж салсан гэж боддогддог юм. Амьдрал дэндүү шудрага бус болохоор уучилж тэвчдэг байсанд нь амьсгалах агаараа харамлаж хэтэрхий эрт аваад явсан. Эсвэл амьдрал сайн хүмүүсийг өрөвдөөд эрт авч явдаг ч байж магад.

Хүний амьдралд юу эс тохиолдхов дээ Хэдий хүн алдсан ч бүрэн хүнийг өөрчилж чаддаг зүйл бол ухамсар байдаг. Амьдралд хөл алдан бүдрсэн ч босож  ирээд өвдөгнийхөө шороог гүвээд урдах саадаа даван гарч чадах ухамсартай олон ч хүн шилтэй архиа бөглөн ардаа үлдээгээд өөрчлөгдөж чадсан байдаг. Харин аав гэдэг тэр хүнд маань тэвчээр зориг байгаагүй юу? Хоног өдөр өнгөрөх тусам хүн гэдэг утгаа алдаж ямар ч сэтгэлгүй нэгэн болж хувирсан.  Би тэр хүнийг хэний юуны төлөө амьдардаг юм болоо гэж байнга боддог. Миний одоо мэдэх ганц л үнэн бол тэр хүн чөтгөрт хүч өгдөг тэр шингэнд хайртай. Хүн хүнээ агуй ихээр хайрладаг. Гэтэл тэр хүн архийг амьдарлаасаа илүү хайрласан.

Хааяа хүмүүс аав чинь гудамны үзүүр тасраад уначихсан байна лээ очиж аваач гэнэ. Очоод чирч гулдран байж шороотой холилдон хамаг хувцсаа шороодон гудамны хашааг хувцсаараа арчсаар жаахан биедээ баймгүй хүч гарган гуйван алхах аавыгаа түшин заримдаа доор нь орж уначихаад дийлэхгүйдээ хүмүүсийг туслаач гэж гуйн уйлахад хир даг болсон хувцастай согтуу хүнд хэн ойртохыг хүсэх билээ.

Дутуу дулимаг байдлаасаа би ичээгүй. Дуугүй номойгоосоо ч ичээгүй. Муу дүн авсан ч ичээгүй. Харин архичин ааваасаа ичдэг байсан. Ичих ичихдээ зүрхээ хорсож. Нууж унагасан нулимсаа барагдтал ичдэг байсан. Зүүсэн нэр минь тэр хүний хүүхэд хойно доо. Гэж заримдаа бодогддог ч үнэн хэрэгтээ эгэл жирийн үедээ гэрийнхээ хойморт суугаад гэрээ дүүргэдэг бидний бахархал болсон аавыгаа бид нар хүндлэн хайрладаг. Одоо гэсэн ч хүн л юм болохоор нүдээ анихад харагддаг бахарал болсон аавыгаа эргээд ирэх болов уу гэсэн горьдлого найдлага сэтгэлд  хадгалагдсаар л байна.  Аавын маань нөгөө өөрийгөө гэсээн дүр утга учиргүйгээр амьдарч, архинд толгойгоо мэдүүлсэн, тэр хүнд орон гэр нь зүгээр л хоноглох газар, өнөөдөр хэдэн хүүхэд нь хоолтой байнуу. Үгүй юу? Эхнэр нь өвдсөн байнуу үгүй юу тэр хүнд хамаагүй. Харин гэрт нь зараад ганц шил юм болчихоор эд зүйл байна уу? гэдэг л хамгийн чухал. Сүүлдээ бүр нүднийх нь харц өөрчлөгдсөн. Өнөө чөтгөрийн нүд л тийм байдаг болов уу гэлтэй  харцтай болсон. Хэрвээ хүүхдийг нь хэдэн шил архиар үнэлэдэг байсан бол би ч аль хэдийн л солигдох байсан биз. Хятад улс Америкийн дарлалд байх үед олон хүүхэдтэй айл нэг хүүхдээ зарж нөгөө хэдийг нь хооллох хоолтой болдог байсан гэдэг шиг.  Надад үлдсэн хүүхэд насны дурсамж тийм ч цагаахан биш. Хэрүүл маргаан архийг тойрсон зах замбараагүй байдал. Хүсэл мөрөөдөл бодол санааг минь хордуулж амьдралд тэмүүлэх эрч хүчийг минь сорж үгүй хйидэг байсан. Үүнийг мэдрэх тусам өвдөлт нь хүчтэй. Хүн хэдий тэвчлээ гэсэн төмөр биш хойно. Эмгэнэлтэй ч гэсэн энэ бодит амьдрал байсан юм. Надаас гадна архинаас болж энэнээс илүү зовлон амссан амсаж байгаач олон хүн бий байх. Гэхдээ л тэр хүмүүст хэлэхэд бүх зүйлийг сайн сайхнаар төсөөлж, амьдрах эрч хүчээ бүү алдаарай гэж хэлий. Архи уусан нь бишээ…  гагцхүү уучихаад түүнд өөрийгөө алдсан хүмүүс л доройтдог. Магадгүй өөрийгөө танихгүй яваад л өөрийгөө алсан байх. Хэрвээ хүн өөрийгөө тание гэвэл үүргээ хэрхэн биелүүлж яваагаа харах хэрэгтэй гэж нэгэн суут хүн хэлсэн байдаг. Энэ үг надад хамгийн энгийнээр өөрийгөө хэн болохыг мэдэж болохоор үнэлэмж шиг санагддаг. Архи уусны дараа хүн гурван төрх гарч ирдэг ажээ.

1.  Үнэхээр чинь сэтгэлээсээ доторх үнэнээ хэлдэг

2. Зүгээр л жүжиг тавьдаг \энэ араншинг архичин гэгддэг тэр хүмүүс ямагт гаргадаг. Учир нь сэтгэл хөдлөлд автаад түүнийгээ хянаж чаддаггүйгээс гэнэ.

3. Уусан ч гэсэн ухаанаа алдалгүй хяналттай уудаг. Нэг ёсондоо хэзээ ч уусан юмандаа эрүүл саруул ухаанаа алдалгүй уудаг аж. Харин та энэ гурван төрхийн алийг нь уусан үедээ гаргадаг бол… Архинд өөрийөө алдсан тэр хүмүүс бол бусдын эрч хүч зорилго, тэмүүлэл хүсэл мөрөөдлийг сорогчид. Гэвч тэр хүмүүс өөрсдийнх нь нэг хэсэг ийм аймшигтай гэдгийг ухаарах ч сөхөөгүй өнөөх шингэндээ л сэтгэл зүрхээ зориулан хайрлаж суугаа.

Хааяа таны толгойд уух хүсэл төрнө. Энэ бол архи таныг аажмаар өөртөө дурлуулж байгаа хэрэг.

Үүнийг уншиж байгаа бол та нар минь өөрсдийнхөө гэрэлт ирээдүйг хар бараан түүний сүүдэрт бүү автуулаарай. Бараан үүлс найз нөхөд ойр дотны чинь хүмүүсийн ард нуугдан сайхан харагддаг өнгөт бүхнээр хуурч чамайг эзэмдэж мэднэ. Рашаан гэх нэртэй араатан аманд орохдоо үхсэн хулгана мэт ч амнаас гарахдаа ад чөтгөр болон хувирдаг юм шүү.

Бодит түүх 1