Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Таны заавал мэдэх учиртай хүүхдийн хүмүүжлийн 4 үе
Эхний үе буюу 5 хүртэлх нас
5 хүртэлх насанд хүүхдийн амьдралын идэвх, сониуч зан, сонирхол тогтдог. Энэнасанд нь хүүхдийг хориглохын оронд анхаарлыг нь өөр зүйлд хандуул. Хүүхдийг цохих, нүдэх ганц шалтгаан нь – тэд өөрөөр хариу өгч чадахгүйд байгаа юм. Хэрэв хүүхэд ямар нэгэн аюутай зүйл хийвэл – Та айсан царай болон айсан дууны өнгө гаргаарай. Хүүхэд тийм хэлийг маш сайн ойлгох болно. Хэрэв хүүхдийн 5 хүртэлх насанд нь дараад байвал хүүхдийн амьдралын идэвх, оюуны чадамж, дархлаа ч суларч дарагддаг бөгөөд бодолгүйгээр аливааг хийдэг, бүдүүлэг хүчинд л дарагддаг нэгэн болгож орхидог байна.
Хоёр дахь үе ба 5-10 нас
5-10 нас бол хүүхдийн амьдралын дүрмийг дагах ба судлах үе юм. Энэ үед хүүхдийн логик сэтгэхүй болон оюуны чадамж эрчимтэй хөгждөг. Хүүхэд тухайн насандаа түүнийг үйлдэлд бусад хүмүүс ямар хариу үйлдэл /реакци/ гаргаж байгааг, мөн өөртөө бусдын эерэг хандлагыг хэрхэн төрүүлж, сөргөөс нь зайлсхийх талаар таамаглаж сурах ёстой. Түүнийг мэдлэгээр ачааллаж, өмнө нь даалгаварууд өгч, биелүүлэхийг шаардахаасаа бүү ай. Мэдээж тунг нь тааруулах хэрэгтэй. Хэрэв Та 5 хүртэлх насанд байсан шиг нь эрхлүүлсээр байвал хүүхэд нялх хэвээрээ өсч, хөдөлмөрлөх чадваргүй, бүр сэтгэлийн ямар ч тэнхээгүй, хүчин чармайлтгүй болох талтай.
Гурав дахь үе буюу 10-15 нас
10-с хойшхи насанд нь – хүүхэдтэйгээ бүх чухал асуудлуудаар зөвлөлдөж, түүнийг өөрөөрөө бие даах боломжийг олгож, түүнийг магтаж урамшуулж байгаарай. Хэрэв Танд түүний ямар нэгэн зүйл нь таалагдахгүй байгаа бол шууд хориглохоос зайлсхийж, харин ямар сөрөг үр дагавар гарч болох тал дээр нь ач холбогдол өгөхийг хичээ. Энэ үед хүүхдийн бие даалт буюу сэтгэхүйн бие даасан байдал бүрэлддэг. Та хүүхдээ 10 нас хүртэлх шиг нь жаахан мэт хамгаалж тэтгэсээр байвал хүүхэд өөртөө итгэлгүй, тэр бүр хэрэгтэй нөлөөг үзүүлж чаддаггүй илүү бие даасан найзуудаасаа хамааралтай болгож болзошгүй.
Сүүлийн үе буюу 15-с дээш нас
15 наснаас нь хойш – хүүхэддээ илүү хүндэтгэлтэй танд. Энэ үед түүнийг шинээр хүмүүжүүлэх нь оройтсон хэрэг болох бөгөөд зөвхөн өмнөх хөдөлмөрийнхөө үр шимийг хурааж авах л “ажил” үлдэж байна. Хэрэв 15-с дээш насны хүүхдээ үл хүндлэх аваас Таныг уучлахгүй бөгөөд эхний боломж гарахад үүрд орхих магадлал ихэснэ.
Б.Саран
