Иргэд төрийг бус өөрсдийгөө буруутгахаас эхэлье

Манай иргэд бүх болохгүй бүтэхгүй зүйлийг төр засагт “нялзаан” өөрсдөө түүгээрээ ихээхэн бухимдах юм. Үнэндээ бид иргэний хариуцлага, иргэний үүрэг гэдэг зүйлийг тэр бүр хөндөхгүй аж. Нэг үгээр бид өөрсдөө гудамжинд хог хаяхгүй байж сураагүй байж гудамжны цэвэрлэгч муу байгаа мэтээр, цэвэрлэгээ үйлчилгээний удирдлага муу, нэг намын хүн гэх мэтээр хошуурах аж.

Иргэн хүн ямар хариуцлагатай байх ёстойгоо ч мэдэхгүйгээр “их мэдэгсэд” олширч. Учир гаргалгааг ойлгохгүйгээр зүгээр л төрийн буруу гэнэ. Төр гэдэг хэн нэгэн биш. Өөрсдөө хийж бүтээж чадахгүй болохоороо л төрийг буруутгана.

Нэг үеэ бодвол гадаад дотоодод эрдмийн мөр хөөгөөд “ухаан суусан” залуус эх орондоо ирэх сонирхолгүй байгаа нь мөн л төрийн бодлого муугийнх гэнэ. Ном үзсэн ламаас зовлон үзсэн чавганц дээр гэдэг дээ. Бид өөрсдөө дотоод нягтралтай байж, эв нэгдэлтэйгээр асуудлаа шийдчихмээр байна.

Манай орон шиг их баялагтай, “оюуны хүчтэй”, уламжлалт сэтгэхүйтэй, өөрсдөө үйлдвэрлэх арга барилтай /хоол хүнс, хувцас хэрэглэл, соёлын зүйлс/ ард түмэнд хорт утаанд “дээрэлхүүлээд” 10 гаран жил болж байгаа нь эмгэнэл. Энэ бол хамгийн энгийн жишээ.

Иргэн бүр дор бүрнээ ариг гамтай байж, тансаглах хэрэглээнээс татгалзаж, урд хөршийн бүхнийг аандаа хэрэглээнээс хасах нь алсдаа хэрэгтэй мэт. Дор хаяж иргэн бүр хог хаядаггүй, бие биенээ хүндэтгэдэг, хэрүүлээс айдаг, угаадасаа гудамжинд асгадаггүй, гудамжинд шээдэггүй, эрүүл амьдралын зөвлөмжийг дагадаг болчихвол асуудал бас өөрөөр эргэх байх.

Хүүхдийн өвчлөл хэрээс хэтэрлээ гэдэг хэрнээ бид амьдралын өдөр тутмын үйлдлээсээ хүүхдээ өөрсдөө өвтгөх нь энүүхэнд. Ханиад томуутай хэрнээ айл хэсч хүний хүүхдийг өвтгөнө, дэлгүүрээс хугацааг нь харахгүйгээр хүүхэддээ амттан авч өгнө, хоол хүнсийг шинээр хэрэглэж мэдэхгүй /хоносон хоол, хөгзөрсөн ааруул гэх мэт/, эмийн хэрэглээ бүүр хяналтаа алдсан байх жишээтэй.

Энэ бүхнээс гарахын тулд эхлээд өөрсдийнхөө сэтгэхүйн цар хүрээг тэлж бие биедээ хүндэтгэлтэй, улс нийгэмдээ хариуцлагатай байдлаас эхлэмээр байна. Үнэндээ төрийн “томчууд” бидний энэ байдал дээр “тоглолт” хийхэд амархан байх шиг. Хүүхэд амттанаар хуурч байгаа мэт мөнгөөр иргэдээ хуураад байна шүү дээ. Иргэдийн сэтгэхүй болоод үйлдэл нь “чанга” бол төр ч дагаад “чангарах” ч юм билүү.

Б.Цацралт