Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Монгол Улсад гарч буй гэмт хэргийн тоо багасаж буй хэдий ч гэр бүлийн хүчирхийлэл нэмэгдсээр байгаа. Тиймээс ЦЕГ-аас үүнийг бууруулах зорилгоор “Хайр өвтгөдөггүй” аяныг хэрэгжүүлж эхэлсэн. Гэр бүлийн хүчирхийллийн ихэнх тохиолдол гэртээ архинаас болж гардаг учир тус газрын Хэрэг бүртгэх албанаас дээрх аяны хүрээнд “Архигүй орчин” арга хэмжээг зохион байгуулж байна. Энэ талаар тус албаны Урьдчилан сэргийлэх хэлтсийн ахлах мэргэжилтэн, ахлах дэслэгч М.Алтангэрэлээс тодрууллаа.
-Хүний эрүүл мэндэд хохирол учруулах, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэх гэмт хэргийн эсрэг цагдаагийн байгууллагаас сүүлийн жилүүдэд олон ажил хийсэн. Ямар үр дүн гарав?
–Монгол Улсын Эрүүгийн хуулийн 11 дүгээр бүлэгт заасан хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэгт энэ төрлийн хэрэг хамаардаг. ЦЕГ-аас тандалт, судалгаа хийхэд 35-40 орчим хувь нь гудамж, талбай, олон нийтийн газар, 30 хувь нь ахуйн хүрээнд үйлдэгддэг нь тогтоогдсон. Ялангуяа гуравдугаар сард хамгийн олон баяр тохиодог учир хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэргийн тоо өсдөг. Үүнийг харгалзаж 2018 онд төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, дүүргүүдийн ИТХ, хороодын Засаг дарга нар, Залуучуудын холбооны төлөөллийг оролцуулан, томоохон хэмжээний хэлэлцүүлэг зохион байгуулж, хэд хэдэн зөвлөмж гаргасан юм. Хэлэлцүүлгээс гэмт хэргийн шалтгаан, нөхцөл, хэдээс хэдэн цагийн хооронд үйлдэгддэг, хохирогч, холбогдогч нар нь ямар хүмүүс байдаг зэргийг тодорхой болгосон. Мөн өнгөрсөн оны гуравдугаар сард цагдаагийн байгууллагаас “Нэг хором” арга хэмжээг улсын хэмжээнд зохион байгуулж иргэд, олон нийтийн ухамсарт нөлөөлж, хууль эрх зүйн мэдлэг олгох чиглэлээр сургалт, танин мэдэхүйн мэдээлэл өгснийг зарим хүн мартаагүй байх. Үүний дүнд энэ төрлийн гэмт хэрэг буурч байгаа. Эхнэр, нөхөр маргалдаж байхад ихэнх хүмүүс хараагүй дүр эсгэн хажуугаар нь өнгөрдөг байв. Одоо зүгээр өнгөрөх бус, холбогдох албаныхныг дуудах зэрэг арга хэмжээ авдаг болсон. Үүнээс үзвэл иргэд “эрүүл мэндийн халдашгүй байдал гэж юу вэ” гэдгийг илүү ойлгодог болсон гэж дүгнэж байгаа.
– Энд онд хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг хэчнээн хэрэг бүртгэгдсэн бэ?
-Энэ оны эхний хоёр сарын байдлаар хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг 1461 гарсан нь өмнөх оны мөн үеэс 160 буюу 9.9 хувиар буурсан. Гудамж талбай, шөнийн цэнгээний газарт гэмт хэргийн гаралт буурч, ахуйн хүрээнд согтууруулах ундаа хэрэглэснээс гэр бүлийн хүчирхийлэл, хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг өдүүлсэн гэмт хэрэг өсөх хандлагатай байна.
– Хүмүүс согтууруулах ундаа хэртрүүлэн хэрэглэсэн тохиолдолд ихэвчлэн ямар зөрчил гаргадаг вэ?
– Ахуйн хүрээнд архидан согтуурч, үл ялих зүйлээс болж хоорондоо маргалдах, гэр бүлийн таарамжгүй харилцаанаас болж үйлдэгдэж байна. Сүүлийн үед хүний эрүүл мэндэд хохирол учруулах, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэхдээ гартаа чулуу болон хутга, мэс ашиглах нь ихэссэн. Тухайлбал Говьсүмбэр аймагт эхнэр, нөхөр архи ууж, хоорондоо маргалдсаны улмаас нөхрийнхөө нүүр лүү шатахуун цацан галдаж, эрүүл мэндээр нь хохироосон тохиолдол хэд хоногийн өмнө бүртгэгдээд байна.
Ахуйн хүрээний архидалтын улмаас найз, нөхөд болон гэр бүлийн хүмүүс хоорондоо маргалдах үед хажууд нь хүүхэд эрүүл мэнд, сэтгэл санаагаараа хохирдог. Хүүхдийн хажууд архи, согтууруулах ундаа хэрэглэх, хоорондоо маргалдаж зодолдох, хараалын үг хэллэгээр бие биенээ доромжлох нь зохисгүй үйлдэл. Хүчирхийллээс хүчирхийлэл бий болдог. Аав, ээж нь ямар үйлдэл гаргана, хүүхэд яг түүнийг нь дуурайж, төлөвшдөг.
Тиймээс цагдаагийн байгууллага дээрх төрлийн гэмт хэргийг бууруулах, хор уршгийн талаар иргэд олон нийтийн хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгч болон хүчирхийлэлд өртөгчийн зан төлөвийг өөрчлөх, хүчирхийллийг үл тэвчих нийгмийн хандлагыг төлөвшүүлэх, хамтын ажиллагааг сайжруулах, хөршийн холбоог нэмэгдүүлэх зорилгоор “Хайр өвтгөдөггүй” аяныг зохион байгуулж байна. Тус аяны хүрээнд Хэрэг бүртгэх албанаас “Архигүй орчин” арга хэмжээг энэ сарын 6-26-нд зохион байгуулж байна.
– “Хайр өвтгөдөггүй” аяны хүрээнд зохион байгуулж буй “Архигүй орчин” арга хэмжээний үед ямар ажил хийхээр төлөвлөсөн бэ?
– Хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл, цахим орчноор дамжуулан иргэд, олон нийтийн хууль эрх зүйн мэдлэгийг дээшлүүлэх, гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэгч болон хүчирхийлэлд өртөгчийн зан төлөвийг өөрчлөх, хүчирхийллийг үл тэвчих нийгмийн хандлагыг төлөвшүүлэх, хамтын ажиллагааг сайжруулахад цагдаагийн байгууллага үйл ажиллагаагаа чиглүүлж байна.
Эрүүгийн хуулийн 11 дүгээр бүлэгт заасан Хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэг нь бусад төрлийн хэргээс онцлогтой Жишээ нь, эд хөрөнгийн хохирол учирсан иргэд хохирлоо барагдуулуулах боломжтой байдаг бол хүний эрүүл мэндийн халдашгүй байдлын эсрэг гэмт хэрэгт өртөж, хохирсон иргэний эрүүл мэндийг буцаан олох боломжгүй. Мөн гэр бүлийн хүчирхийллийн эсрэг гэмт хэрэг хаалттай хаалганы цаана нууц, далд хэлбэрээр үйлдэгддэг.
Цагдаагийн байгууллагад тухай бүр мэдээлээд байдаггүй шүү дээ. Яагаад гэвэл, тухайн хүчирхийлэлд өртөгч нь нөхөр, эсвэл гэр бүлийн бусад гишүүдийнхээ хувьд санхүүгийн хараат байдалд орсон, мөн гэр бүлийнхээ нэр хүндийг бодоод нууж өнгөрөх тохиолдол цөөнгүй.
Гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэх гэмт хэрэг удаан үргэлжилбэл эцэстээ хохирогч, эсвэл хүчирхийлэл үйлдэгч нь эрүүл мэнд, амь насаараа хохирдог. Иймд гэр бүлийн хүчирхийлэл үйлдэх, гэмт хэрэгт өртөж хохирохоос урьдчилан сэргийлж архигүй орчныг хамтдаа бүрдүүлэн, үр хүүхдүүддээ хүчирхийллийг биш, хайрыг өвлүүлье хэмээн цагдаагийн байгууллагаас иргэддээ уриалж байна.
Эх сурвалж: Өнөөдөр сонин
