Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Ц.Нямдоржтой ярилцлаа.
-Монголбанкны ерөнхийлөгч асан Н.Золжаргалыг АТГбаривчилсан гэдэг мэдээлэл цацагдсан. Үнэн үү. Ямар шалтгаанаар түүнийг саатуулсан юм бол?
-Баривчилсан нь үнэн. АТГ-аас хийж байгаа ажил. Өчигдөр (уржигдар) орой тийм ажиллагаа хийсэн гэж надад хэлсэн шүү. Албан ёсоор надад ямар нэгэн мэдээлэл ирээгүй байна.
-Чуулганы хуралдаанаар давхар иргэншлийн асуудал хөндөгдсөн. Энэ тухай байр сууриа илэрхийлээч?
-Хэний тухай яриа байгаа нь мэдэгдэхгүй байна. Юу бодож байгааг нь тархин дотор нь оролтой биш яаж мэддэг юм. Ийм ийм хүмүүсийн тухайд давхар иргэншил байгаа учраас үүнийг шалгаж өгнө үү гээд нэрийг нь өгчихвөл гадаад улсад байгаа Элчин сайдын яамдаар дамжуулан ажиллагаа хийх боломжтой. Дээр бид учир нь олдохгүй болохоор алган дээр шүлсээ дусааж байгаад гараараа цохиход шүлс хаашаа үсэрсэн тийшээ явдаг байсан. Тэгж таалтай нь биш яаж мэдэх юм.
Давхар иргэншилтэй холбоотой асуудал үүсдэг газар нь Казахстан. Манай иргэд тийшээ гараад явчихдаг. Очингуут нь өөрийнхөө харьяат болгочихдог. Казахстаны иргэн болсон бол тэндээс өөрийн харьяат болгосон шийдвэрийг нь аваад Монголын харьяатаас гаргах замаар шийдэж ирсэн. Давхар иргэншлийн асуудал казах дээр л гараад байдаг юм. Хуучин Засгийн газар, хуучин Их хурлын гишүүд гэхээр 80 гаруй хүн бий. Шинэ Засгийн газар, Их хурлын гишүүд гэхээр дахиад 80 гаруй хүн байгаа. Энэ хүмүүсээс О.Баасанхүү хэнийг нь яриад байгаа юм. Бүү мэд. Шүлс дусаалтай нь биш яах юм. Нямдорж Авсрийн иргэн болсон бол тэнд байгаа Элчин сайдын яамаараа дамжуулан давхар иргэншилтэй болсон уу, үгүй юу судлаад өг гэхэд Элчин сайдын яам ажиллана. Нэр ус байхгүй тохиолдолд болохгүй байгаа юм.
-Монголбанкны ерөнхийлөгч асан Н.Золжаргалыг өөр улсын иргэн болсон гэх мэдээлэл гараад байна. Танд мэдээлэл байна уу?
-Албан ёсоор яригдсан юм байхгүй. Банк, Эрдэнэтийн 49 хувийг тойрсон ил далд тэмцэл бүтэн жил явж байна. Хүн ядарвал ядармаар түвшинд хүрсэн. Шалгах зүйл их байгаа ч хуулийн байгууллага нь хөдөлдөггүй.
–Тэгэхээр Банкны тухай хуулийг хаалттай хэлэлцэх шаардлага байна гэсэн үг үү?
-Байна аа. Яагаад гэхээр үүнийг тойрсон ярианууд их гарч эдийн засагт чичиргээ үүсгэх аюул байгаа учраас би тийм санал гаргаад байгаа юм.
-С.Зоригийн хэргийг нууцаас гаргах асуудал яг юу болсон юм бол. Уг нь Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцсэн шүү дээ?
-Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль саяхан батлагдаж, есдүгээр сарын 1-нээс мөрдөгдөж эхэлсэн. Хуучин хоёр хууль байсан юм. 1996 онд батлагдсан Р.Гончигдоржийн гарын үсэгтэй Төрийн нууцын тухай хууль, 2004 оны Д.Бямбадоржийн гарын үсэгтэй Төрийн нууцын жагсаалт батлах тухай гээд бие даасан хууль байсныг нэгтгээд Төрийн болон албаны нууцын тухай хууль болгон батлагдсан. Хуучин хуулиар төрийн нууцаас гаргах саналыг Засгийн газар оруулж ирэн Их хурлаар хэлэлцдэг дэгтэй байсан юм. Шинэ хуулиар Засгийн газар нууцаас гаргадаг хууль эрх зүйн шинэ орчин бүрдсэн. Засгийн газар дээр хэлэлцэж байгаад зарим зүйлийг тодруулах шаардлага гарсан тул дахин хэлэлцэж байж шийдэхээр тогтсон. Санаа зовох юм байхгүй. Лхагва гаригт хуралдсан Засгийн газрын хуралдаанаар хэлэлцээд шийдвэр гараагүй болохоор шийдвэр гарахгүй юм байна гэж ойлгосон байж магадгүй. Ойрын үед шийдвэр гарнаа.
Үүн дотор хоёр хэсэг асуудал байгаа юм. Шүүхээр шийдвэрлэгдсэн 15 мянга орчим хуудастай гурван хүн шийтгүүлсэн хэрэг байна. Нөгөөх нь захиалагчийг хайж байна гээд салгачихсан хоёр тусдаа асуудал байгаа юм. Одоо гурван хүний шийтгүүлсэн хавтаст хэргийг нууцаас гаргая гэж байгаа.
-С.Зоригийн хэргийг ил болгоход ТЕГ-ын дарга Д.Гэрэл Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулах ёстой юу. Дэд дарга нь орж байсан?
-Нэг л зүйл хэлье. Энэ хэргийг ил болгоход асар их саад учирч байна. Тун түвэгтэй байгаа. ТЕГын газрын саналыг аваад би санал оруулсан. Дахиж ярихаар тогтсон. Үүнийг ил болгочих юм бол алдаа завхрал ил гарчих вий, өмгөөлөгч юм яриад эхэлчих вий гэдгээс үхтлээ айж, амь тавин элдэв арга саам хэрэглэж байна шүү дээ. Монголчууд “Алах малын үсийг ав, алах хүний үгийг сонс” гэдэг. Ядаж өмгөөлөгчийн үгийг сонсох хэрэгтэй. Энэ хэргийг ил болгочихоод “Хэргийг бид ингэж илрүүлсэн юм. Ийм баримтаар нотлогдож байгаа” гээд үнэнээ хэлчихвэл ард түмэн бухимдаад, би ч бухимдаад байх шаардлагагүй. Юунаас нь айгаад байгаа юм бэ. Нэгэнт тэр хүмүүс тус бүртээ 20 гаруй жилийн ял авчихлаа. Ард түмэн үнэнийг нь мэдэж байх хэрэгтэй. Ердөө хүн амины хэргээр шийтгүүлсэн шүү дээ. Хуулийнхан өөрсдөө санаачилга гаргаад ард түмний хардлага сэрдлэгийг тайлах ёстой.
Одоо болохоор хэргийг ил болгохгүй талаар хууль ёсны болон хууль бус бүх аргыг хэрэглэж байна. Бүх сүлжээг ашиглаж байна. Энэ тал дээр миний байр суурь өөрчлөгдөхгүй.
ТЕГын дэд дарга нь зарим зүйл дээр улаан цайм өөдөөс харчихаад худлаа хэлж байна лээ. Ингэж л явж байгаа. Гэхдээ болох байлгүй дээ. Юм алхам алхамаар урагшилж байна. “Санаж явбал бүтнэ. Сажилж явбал хүрнэ” гэдэг байх аа. Үнэнийг хэлэхэд одоохондоо сажилж байна.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу