Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
“Зууны мэдээ” сонин салбар, салбарын тэргүүлэгчид, шинийг санаачлагчдыг “Leaderships forum” буландаа урьж, Монгол Улсын хөгжлийн гарц, боломжийн талаар ярилцаж тэдний сонирхолтой шийдэл, санаануудыг уншигчиддаа хүргэдэг билээ. Энэ удаагийн дугаартаа Хөх хотын Ерөнхий консул асан Д.Мөнх-Эрдэнийг урьж, ярилцлаа.
МОНГОЛЫГ СТАНДАРТ БУСААР ХӨГЖҮҮЛЖ ИРЛЭЭ
-Миний хийж бүтээсэн, зорьж тэмүүлсэн ажилд маань 2019 онд ямар ахиц дэвшил гарав гэдэг дээр үнэлэлт дүгнэлт өгч эргэцүүлэн бодлоо. Ер нь үр бүтээлтэй, амжилттай сайхан жил болж өнгөрсөн байна. Өнгөрсөн цаг хугацаа хүн бүхэнд туршлага, сургамж болж үлддэг. Хамгийн сайхан нь амьдралын асар том ухаарал хайрладаг юм уу даа. 18, 28-тай үеэ бодоход 38, 39 хүрээд ирэхээрээ хүн үзэл санаа төдийгүй үйл хэрэг хүртэл өөрчлөгддөг юм байна. Аливаа асуудлыг өнгөцхөн харж өрмийг нь хамах биш, алсыг харж ултай хандахыг хичээдэг болдог юм байна.
Миний тухайд улсаа төлөөлөөд гадаад оронд хэдэн жил ажиллалаа. Дипломат албанд ажиллана гэдэг асар их үүрэг хариуцлага, үүнээс гадна нэр төрийн хэрэг. Хувь хүнийхээ тухайд гадаад бодлого тал дээр шинэ мэдлэг мэдээлэл авсан, туршлага суусан, эх орноо хөгжүүлэх гарц хайсан, хөгжлийн шийдлийг эрэлхийлсэн он жилүүд байлаа.
Монголдоо байхдаа “Аймгууд ингэж хөгжсөөсэй. Залуучуудын сэтгэхүй ийм байгаасай” гэж хардаг байлаа. Харин гадаадад эх орноо төлөөлөөд ажиллахаар маш их атаархал төрдөг юм байна. Хөгжлийн тал дээр шүү. “Монгол орон минь суугаа орон шиг маань хөгжөөсэй” гэсэн бодол алхам тутамд бодогддог. Тийм ч учраас “Энэ орноос авах ололт амжилт юу байна, давуу тал нь юу юм, Монголдоо нутагшуулчих, хэрэгжүүлэх боломжтой юу хаана байна” гээд л бүхнийг хөгжлийн хайгуулчин нүдээр хардаг юм билээ. Яагаад миний Монголын улстөрчид аливааг томоор харж болдоггүй юм бэ. Аялал жуулчлалыг тултал нь хөгжүүлэх боломж байна. Ажлын байрыг олноор бий болгох боломж байна. Экспортлогч орон болох боломж ч байна. Яагаад хөгжүүлэх гэж хичээж байгаа бүтээн байгуулалтууд нь цэгцтэй, зөв шийдэлтэй, стандартын шаардлагыг хангасан байж болдоггүй юм бэ. Ийм л олон гарц харсан, өөдрөг бодол өвөрлөж ирсэн дээ. Энэ олон “Яагаад?” гэсэн асуултын хариу, учиг зангилаа нь “Бидэнд, өөрсдөд маань байна. Монголчуудад байна” гэсэн дүгнэлттэй сууж байна. АНУ, Англи, Япон, Солонгос, хөрш орнуудаас хэн нэгэн ирж биднийг ийм болгоогүй юм. Бид өөрсдөө хотоо төлөвлөдөг, барьдаг. Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөг хэн нэгэн гадны бодлогоор баталдаггүй. Манай иргэдийн сонгосон нийслэлийн удирдлагууд, тэдний томилсон албан тушаалтнууд л ажилладаг шүү дээ. Улс орны хэмжээнд ч гэсэн асуудал ингэж л явдаг. Ингээд харахаар манай иргэдийн сонгосон сонголтын л нүүр царай өнөөгийн Монгол Улс юм. Бид өөрсдөө л эх орноо ийм болгосон. Ийм болгох хүмүүсийг сонгосон. Бидний сонголтын буруу шүү дээ. Уг нь гадны хөгжилтэй орныг хараад “Ийм болох юмсан” гэж бодох биш хөгжих боломж бололцоо байсан. Одоо ч бий.
Гэхдээ өнөөдөр бид “Хөгжиж байна” гээд яриад л байгаа. Хөгжил гэж юу юм бэ. Та бод доо. Зөвхөн замын асуудалтайгаа 30 жил боллоо шүү дээ. Зам хөгжсөн үү. Алтан шар зам дээрээ иргэд нь алтан амиа алдсаар л байна. Дайн байлдаантай оронд ч, тахал өвчин гарсан оронд ч нэг өдөр ингэж олноороо амиа алдахгүй байна. Монголд л гамшиг болж, энэ асуудалд дээр дооргүй дөжирчихсөн. Стандартын бус зам их. Гэтэл дэлхийд стандарт гэдэг зүйлийг ягштал барьж байна. Ядаж л интернэт ороод харах хэрэгтэй. Манай Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдорж нэлээд олон жилийн өмнө Америк явж ирээд “Тэнд ёстой стандарт л байдаг юм байна” дуу алдан ярьж байсныг бүгд сонссон байх. Өнгөрсөн хугацаанд эрх барьсан нөхдүүд гадагшаа яваад бүгд л ингэж ярьж ирдэг. Ирээд хийж хэрэгжүүлсэн юм харамсалтай нь алга. Олон жил төрийн шийдвэр гаргах түвшинд ажиллалаа. Юу ч нэвтрүүлж чадаагүй. Тэгэхээр ард түмний нэр барьсан хоёр намын хэдэн нөхөд манай хөгжлийг нэг хэсэгтээ л гацаалаа. Ямар төртэй байна улс тийм л байдаг. Стандарт бус нөхдүүд Монголыг стандарт бусаар хөгжүүлж ирсэний гор нь энэ. Ингэж л дүгнэхээр байна.
МАНАЙХ ШИГ ГҮНИЙ ЦЭВЭР УСАА 00-ДОО ТАТДАГ “ТЭНЭГ” БОДЛОГОТОЙ ОРОН БАЙХГҮЙ
-Амьдралын шаардлагаар харийн нутагт хар ажил хийж байсан үе надад бий. Үйлдвэрлэгч орон ямар байдаг юм бэ гэдгийг Солонгост ажиллаж байхдаа мэдэрсэн. Тэнд яаж ажлын байрыг нэмэгдүүлж байна. Яаж үйлдвэрлэсэн бүтээгдэхүүнээ экспортлож гаднаас их хэмжээний валют оруулж ирдэг юм бэ гээд бүгдийг харсан. Харин түүний дараа Хөх хотод консулаар очоод улс орнуудын харилцааны түвшинд туршлага хуримтлуулсан. Манай урд хөрш Азид ямар байр суурьтай байна, Ази тив дэлхийд ямар онцлогтой хөгжиж байгаа юм. Дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлт, байгалиа хамгаалах үйлсэд бид оролцож чадаж байна уу. Өнөөдөр байгаль байхгүй бол дэлхий тэр чигээрээ байхгүй шүү дээ. Гэтэл монголчууд эх дэлхийгээ хайрлаж чадахгүй байна. Уг нь Монголоо хайрлана гэдэг чинь дэлхийгээ хайрлана гэсэн үг. Нуухыг нь авах гээд нүдийг нь сохолно гэдэг шиг алт ухаж байгаа нэртэйгээр усны нөөцийг нь үгүй хийгээд байгаа юм. Өнөөдөр манай улс шиг гүний цэвэр усаа 00-доо татдаг, барилга, уул уурхайдаа ашигладаг ийм тэнэг бодлоготой орон байхгүй. Техник технологи хөгжсөн үед энэ бол том тэнэглэл шүү. Өвөрмонгол гэхэд бохир усаа цэвэршүүлж саарал ус болгодог. Энэ саарал усаараа модоо тарьж байна, цэцэрлэгт хүрээлэндээ ашиглаж байна. Бүүр дараагийн шатны хамгийн муу усаа уул уурхай, барилгадаа ашигладаг. Гэтэл бид наад зах нь усаа хайрлах гамнах бодлого хэрэгжүүлж чадахгүй байна. Дэлхий нийтээрээ өнөөдөр үүнийг ярьж байгаа шүү. Цэвэр усны хомсдолтой, гаднаас худалдаж авдаг орнууд ч байна. Тэгсэн атлаа хөгжлөөрөө дээгүүрт багтаж байгаа нь бий. Тэгэхэд бидэнд бүх зүйл үнэгүй байдаг ч хайрлаж, гамнаж, хөгжихөө ч мэдэхгүй байна. Ер нь хүн буруу явбал гэрээ нураадаг, төр буруу явбал эх орноо талладаг гэдэг үг л энэ цаг үед яг байгаа оноод байгаа юм.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
