Ганга, Өгий нуурыг сэргээхэд хөрөнгө гаргана

Байгаль орчны төлөв байдлын 2015-2016 оны тайланг хэлэлцээд УИХ-ын холбогдох Байнгын хороонд танилцуулахыг Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Д.Оюунхоролд даалгав. Цаашид тайланг дөрвөн жил тутам Засгийн газрын хуралдаанд танилцуулж, уур амьсгалын болон байгаль орчны төлөв байдлын урт хугацааны өөрчлөлтийн талаарх байнгын ажиглалт, судалгаа, шинжилгээнд шаардлагатай зардлыг жил бүрийн төсөвт тусгаж байхаар тогтлоо.

Мөн “Тогтвортой хөгжлийн үзэл баримтлал-2030”, Ногоон хөгжлийн бодлого, Засгийн газрын 2016-2020 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрийн холбогдох зорилтуудыг хангахтай холбоотой тайланд туссан арга хэмжээг хэрэгжүүлэхийг сайд нарт даалгав.

Гол, горхи бохирдуулсан, байгаль орчин сүйтгэсэн байгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэдэд хатуу хариуцлага тооцож, энэ жил Ганга, Өгий нуурыг хамгаалж үлдэх, сэргээхэд хөрөнгө гаргахыг Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ж.Эрдэнэбат холбогдох сайд нарт үүрэг болголоо.

Тайлангаас үзвэл манай орны агаарын дундаж температур сүүлийн 20 гаруй жилд 2,2 градусаар дулаарсан байна. 1990-2000 онд дунджаар жилд 30 орчим аюулт үзэгдэл ажиглагддаг байсан бол 2001-2016 онд энэ тоо хоёр дахин нэмэгджээ. Тухайлбал шороон шуургатай өдрийн тоо 2014 онд 37 байсан бол ганцхан жилийн дотор 47 болж өссөн байна. Манай улсын хүлэмжийн хийн нийт ялгарлын хэмжээ дэлхийн дунджаас бага боловч нэг хүнд ноогдох хийн ялгаралт дэлхийн дунджаас өндөр болох нь тогтоогджээ.

Малын тоо 1990 оноос хойш 2.5 дахин өссөн, бэлчээр сэлгэх, отор нүүдэл багассан нь бэлчээр доройтож, цөлжих үндсэн шалтгаан болж байна. Говьсүмбэр аймгийн 62,8 хувь, Дорнод аймгийн 43,5 хувь, Сүхбаатар аймгийн 31,1 хувь, Дундговь аймгийн 27,9 хувь, Өмнөговь аймгийн 17, хувь нь цөлжилтөд нэрвэгдсэн судалгаа гарчээ.

Уул уурхайн газрын талбай 28 гаруй мянган га-гаар өссөн нь Булган, Дорноговь, Дорнод, Дундговь, Завхан, Өвөрхангай, Сэлэнгэ, Төв аймагт ашиглалтын тусгтай зөвшөөрөлтэй талбай нэмэгдсэнтэй холбоотой юм. Өнгөрсөн оны гадаргын усны нэгдсэн тооллогын дүнгээс харвал 774 булаг, шанд, 263 гол, горхи, 346 нуур ширгэсэн байна.

Хот, суурин газарт агаар, хөрс, усны бохирдлын түвшин зөвшөөрөгдөх хэмжээнээс тогтмол давах болсон. Улаанбаатар хотын агаарын бохирдлын 80 хувь нь гэр хороолол, усан халаалтын зуухнаас, 10 хувь нь автомашинаас, 6 хувь нь дулааны цахилгаан станцаас, 4 хувь нь хог шорооноос үүдэлтэй болох нь тогтоогдсон байна. Улаанбаатар хотын агаар дахь хүхэрлэг хийн жилийн дундаж агууламж 2015 онд хүлцэх агууламжаас 2,4 дахин их байсан бол энэ онд гурав дахин их болжээ. Баянхонгор, Даланзадгад хотод хүхэрлэг хийн агууламж хүлцэх агууламжаас 1,6-1,8 дахин их байна.

2014 онд Улаанбаатар хотын хөрснөөс дээж авч шинжлэхэд нийт дээжний 88 хувьд нь нян, хөгц, мөөгөнцөр илэрсэн бөгөөд хүн амын төвлөрөл ихтэй газруудад аммони буюу шивтрийн бохирдол өндөр гарчээ. Мөн хотын төв цэвэрлэх байгууламжийн хаягдал ус, үйлдвэрийн болон ахуйн хог хаягдлаас болж Туул голын бохирдол нэмэгдсэн бол Орхон голын адагт нитратын азот, эрдэс фосфорын агууламж 1985 оноос өсөх хандлагатай байгаа нь тогтоогдоод байна.