Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Ашигт малтмал, газрын тосны газрын дарга Б.Баатарцогттой ярилцлаа.
-Хайгуулын тусгай зөвшөөрлийг өргөдлийн хэлбэрээр авах аж ахуйн нэгжүүдэд цахимаар дугаар олгох ажил хэрхэн явагдаж байна вэ?
-Ерөнхийдөө ашигт малтмалын хайгуулын тусгай лицензийг сонгон шалгаруулалтын болон өргөдлийн гэсэн хоёр хэлбэрээр олгож байгаа. Уул уурхайн сайдын баталсан журмын дагуу тендер зарлаад шалгарсан аж ахуйн нэгжид лиценз олгодог. Өмнө улсын төсвийн хөрөнгөөр геологийн судалгааны ажил, зураглал хийгээд нэлээд сайн хэтийн төлөвтэй, орд илрэл байх магадлалтай шинжилгээний хариу нь үр дүн өгсөн талбайнуудыг ялгаж аваад Эрдэс баялгийн эрдмийн зөвлөлөөр оруулдаг юм. Тэдгээр талбайг Засгийн газрын шийдвэрээр баталгаажуулж, сонгон шалгаруулалтаар олгож байгаа. Харин үлдсэн цагаан талбайг нь өргөдлөөр олгодог. Журмын тухайд хэн түрүүлж өргөдлөө өгсөн тэр аж ахуй нэгжид олгоно гэсэн хуулийн заалт бий. Өмнө 2015 он хүртэл оочир дугаараар олгодог байлаа. Хэдэн зуун компаниуд манай байранд ирээд оочирлож, хоорондоо маргалдаж, эмх замбараагүй байдал үүсгэдэг байв. Сүүлийн үед цахим хэлбэрээр дугаарыг нь олгодог болсноор энэ байдал арилсан. Бүх компаниудад эрх тэгш мэдээлэл өгч, эрх тэгш сургалтуудыг явуулдаг. Компаниудын бүгдийнх нь оролцоо боломжийг хангаад өгчихөж байгаа юм. Ингээд системд бүртгүүлэх хугацааг нийтэд зарладаг. Энэ удаагийн бүртгэл наймдугаар сарын 2-ны өглөө 09.00 цагт болно. Бүх компани ижил мэдээлэлтэй болчихсон, нэвтрэх эрх авчихсан байгаа. Энэ өглөө зэрэг мэдээллээ шивж оруулахад систем автоматаар тэднийг эрэмбэлнэ. Өнөө жилийн тухайд дугаарлалтыг нь цахимаар явуулаад эхний 600 хүртэл компанийг эрэмбэлэх юм. Ингээд нэг компани өргөдлөө өгөх 15 минутын хугацаатай. Хүлээж авсан өргөдлийг цааш нь ашигт малтмалын хуульд заасны дагуу орон нутаг руу явуулж аймгийн болон сумдын ИТХ-ын саналыг авдаг.
-Энэ тал дээр нэлээд асуудал үүсдэг. орон нут-гийн зүгээс өөрсдийнхөө саналыг мөнгө олох нэг хэлбэр болгоод харчихсан. Компаниудыг шантаажилдаг гэсэн шүүмжлэл байдаг шүү дээ?
-Ашигт малтмалын тухай хууль, Газрын тухай хуульд заасан үндэслэлээр л явж байгаа юм. Орон нутаг зөвхөн хуульд заасан үндэслэлээр татгалзах эрхтэй. Хуульд заасан үндэслэлийг нь Дээд шүүх тайлбарлахдаа Газрын тухай хууль, Ашигт малтмалын тухай хуулийн дагуу тухайн орон нутгийг улсын тусгай хэрэгцээ юм уу хамгаалалтад, эсвэл хориглосон хязгаарласан талбай эзэлж байгаа хэсэгт татгалзаж болно гэсэн байгаа. Түүнээс орон нутаг өөрсдөө зохиогоод малчин Доржийн хаваржаа гээд татгалзсан бол хуульд заасан үндэслэл болохгүй юм. Тэгэхээр бид Дээд шүүхийн тайлбар үндэслэлийг баримтална. Нөгөө талдаа орон нутгийн ИТХ өөрсдөө хуралдаад шийдвэр гаргачихсан байх юм бол бид түүнийг нь өөрчилж чадахгүй.
-Цахимаар бүртгүүлэх аж ахуйн нэгжүүд систем рүү нэвтрэхэд нэг сарын төлбөр гэж нэг сая төгрөг өгч байгаа. Энэ нь хэтэрхий өндөр дүн биш үү?
-Өмнө нь хоёр долоо хоногийн хугацаанд ороход таван зуун мянган төгрөгийн хураамжтай байсан. Хоёр сарын хугацаанд нэвтрэх эрх нь хоёр сая төгрөг байсан. тэр үед долоо хоногт нэг удаа, хоёр долоо хоногт хоёр удаа ч юм уу дугаар олголтыг зохион байгуулдаг байлаа. нэг удаа эрэмбэлэхдээ 120 аж ахуйн нэгжээр хязгаарладаг байсан. Бид одоо үүнээс олон компани авах боломжийг нь олгоод өгчихөж байгаа юм. Үнийн хувьд өмнөхтэйгээ ялгаагүй. Гэхдээ олон аж ахуйн нэгжид боломж олгож байгаа. тэгэхээр өмнө 120-д орж чадахгүй байсан компаниуд хэдэн ч удаа 500 мянган төгрөгөө салхинд хийсгэсэн юм билээ. одоо бол нэг сая төгрөг төлөөд эхний 600-д орох боломж нь ойрхон байна.
-Ашигт малтмалын салбарын хөрөнгө оруулалтыг сайжруулахын тулд мэдээллийн ил тод байдлыг чухалчилна гэсэн. Хөрөнгө оруулагчдын зүгээс ямар мэдээлэл авахыг хүсдэг вэ?
-Хөрөнгө оруулагчдыг геологи уул уурхайн салбарт татахын тулд хууль эрх зүйн орчин тодорхой байх ёстой. түүнтэй зэрэгцээд мэдээлэл ил тод байх ёстой. гадаад, дотоодын хөрөнгө оруулагчид мэдээлэл авахын тулд манай газрын архивыг ухах шаардлагатай болдог. тэгвэл тэдгээрийг цахим хэлбэрт шилжүүлснээр илүү хүртээмжтэй болно. Дараагийн нэг зүйл нь тайлагналын системийг ил тод болгох ажил байгаа. энэ нь эргээд хөрөнгө оруулагч нар биднийг шаардсан шаардаагүй үйл ажиллагааныхаа болон санхүүгийнхээ тайланг хөрөнгийн бирж дээр нээлттэй болгох ёстой.
Өөрөөр хэлбэл, мэдээлэл хязгаарлагдмал байх тусам илүү хардлага дагуулж, ашиг сонирхлын зөрчил явагддаг. Үүнээс сэргийлэхийн тулд ийм ажлуудыг хийж байгаа. Ер нь ашигт малтмалын тухайд дэлхийн зах зээлийн үнэ, чиг хандлага хаашаа байна, тэрийг судалж, үүн дээр үндэслэж хөрөнгө оруулалт явагдаж байдаг. сүүлийн жилүүдэд зэс алтны үнэ харьцангуй тогтвортой, цаашид дээшлэх прогнозтой байгаа учраас алтны хайгуулд хөрөнгө оруулах ажил эхэлж байна.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
