Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
Ардын жүжигчин, найруулагч Бирваагийн Мөнхдоржтой ярилцлаа.
-Сүүлийн үеийн кино, жүжиг үзэхээр “Энэ хэсэгт нь алдаа гаргачихлаа даа”, “Энэ жүжигчин энд алдчихаж” гэх бодол төрдөг үү?
-Тэгж бодогдохгүй. Ёстой тэгж бодож болохгүй. Аливаа уран бүтээлийг “Энэ дээрээ алдаа гаргаж байна” гэж үзэж болдоггүй юм. Яаж хийж вэ, дүрүүдийг бүтээж байгаа, дүрүүдэд хандаж байгаа жүжигчдийн тоглолт, зохиолыг найруулгаар баяжуулж байгаа илэрхийллийн арга, хэлбэр, хэллэг, уран сайхны хэлбэрээр хэр баяжигдаж вэ. Үүн дээр нэмэгдээд хөгжим, дуу чимээ, дүрслэлийн аргуудыг яаж ашиглаж вэ. Энэ бүхнээс нь манай уран бүтээлчдийн хийсэн жүжиг, киноны хийц, бүтэц нь ялгарч харагддаг байхгүй юу. Аливаа уран бүтээл бол тухайн уран бүтээлчийн нийгэмдээ хэлэх гэсэн сэтгэлийн эмзэглэлийн бодол, санаа үргэлжилж явдаг. Тиймээс тэр уран бүтээлчийн сэтгэлийн эмзэглэл, ертөнц нь тэр кино, жүжгийн тоглолтын үйл явдал, баримтаар дамжигдаж хүмүүсийн оюун санаанд хүрдэг. Ер нь уран бүтээл бол хүмүүсийн оюун санааг гэгээрүүлж, урагш авч явж хөтөлдөг. XXI зууны уран бүтээлийн гол онцлог бол тэр уран бүтээл үзэгчдийн сэтгэлд ямар байр суурь эзэлж байна вэ, тэдний оюун санааны амьдралд ямар өөрчлөлт нөлөө үзүүлэх вэ гэдэг талаас нь харах.
Тэгж байж авангард, урагшаа тэмүүлсэн тэмүүлэлт үзэл бодол руу орно. Тийм үзэл бодол, хэлбэр хийцүүд бол Монголын театрын урлаг болон бусад урлаг ямар хэмжээнд хийгдэж, жүжигчид ямар хэмжээнд үүнийг хүмүүст хүргэж байна вэ гэдэг бүтэц, арга хийц нь тодорхой нэгэн шатанд хуучнаас өөр алхмыг хийхдээ хуучныг огт үгүйсгэхгүйгээр шинэчилж чадсан тэр хэлбэрийг урлагийн амьд байх төрх, урлагийн энэ зуунд амьдрах, шинээр амьдрах эх булаг нь тэндээс үүсвэртэй гэж бодох хэрэгтэй.
-Жүжигчдээс найруулагчдаа загнуулаад уйлдаг байлаа гэх үгийг их сонссон юм. Найруулагч гэхээр л их ууртай, хүн загнадаг хүмүүс байдаг мэтээр төсөөлөгддөг. Харин таны хувьд өөр?
-(Инээв). Загнуулаад хүн болно гэдэгтээ биш л дээ. Уран бүтээлчдийн халуун гал тогоо байгаа юм. Тэнд шатна, дэвэрнэ, улам өрнөнө. Тэр бүх үйл ажиллагаа, шат бол найруулагч, тэрийг удирдаж байгаа багштай холбоотой. Тэр бүхэнд л жүжигчний оруулах хувь нэмэр, дүрдээ ажиллаж байгаа уран сайхны сэтгэлгээ, нийгэм, амьдралыг харах ертөнц нь ямар хүрээнд, ямар цар хэмжээгээр бидэнд хүрч ирж байна вэ. Дүрээ хэрхэн бидэнд хүргэж, дүрийнхээ мөн чанар, өнгө төрхийг хэрхэн ойлгуулах нь вэ гэдэг урлах эрдмээс нь харж жүжигчний дүрд баяр хүргэж “Сайхан дүр” болсон гэж үнэлдэг. Жүжигчин хүн мөнхийн эрэл хайгуулд явдаг. Мөнхийн амьд хүний ертөнцийг бүтээдэг учраас тасралтгүй эрэл хайгуулд явж зогсолтгүй оюун эрэлтэй хүмүүс болохоор амьдралаас нэг ч алхам хоцорч болохгүй. Амьдралыг дагаж болохгүй. Амьдралд тэмүүлэлтэй, урагшаа харж байж өөрийнхөө тоглож байгаа дүр, уран бүтээлээрээ хүмүүсийг уриалан дууддаг. Хүмүүсийн амьдрал, оюун санаанд эрч хүч нэмсэн ийм энерги уран бүтээлд байдаг. Тэр дундаа жүжигчин, найруулагч, зохиолчдод мөнхийн оршиж байдаг.
-СУИС-ийг найруулагчаар төгсч байгаа хүмүүсийн хувьд хамгийн том албан тушаал бол драмын театрын Ерөнхий найруулагч байх?
-Драмын театрын найруулагч болох. Цааш нь авьяас, туршлагаараа ерөнхий найруулагчийн зиндаанд хүрэх. СУИС-д боловсорсон, олж авсан мэдлэг боловсролоо амьдрал, нийгэмд нотлох, түүнийгээ хөгжүүлэх, тэрийгээ хэрхэн баяжиж байна вэ гэдгээ шалгуулах том шалгуур бол театрын амьдралд очиж байж биелэгдэнэ. Зөвхөн Улсын драмын театрт очсоноор биелж ч байгаа юм биш. Орон нутгийн сайхан мэргэжлийн байгууллагууд байна. Эндээс хүмүүс маш олон зүйлийг олж харна.
Орон нутаг өөр өөрийн гэсэн өвөрмөц өнгө төрх, хэлбэр дүрстэй. Ардын болон зан үйл тал дээр орон нутгийн театрууд судалгааны ажил ихтэй. Тэнд очсон залуу найруулагчид жүжиг тавихаас илүү тухайн орон нутгийн хүмүүсийн зан үйл, ахуй амьдрал, улс үндэстнүүдийн хоорондох хэл, яриа. Тэдний зан заншил, соёл, гоо зүйн талаар тодорхой нэгэн ойлголт мэдлэгийг ажлын туршлага, амьдарч байгаа орчноосоо олж явдаг. Тэгэхээр тэд улам эрэл хайгуул хийдэг. Эрэл хайгуулдаа улам хөгжиж явдаг. Ер нь ардын авьяастны бэлгэ тэмдэг гэдэг бол урлагийн үүсэл хөгжлийн хамгийн гол үндэс нь.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
