Ч.Хүрэлбаатар: Эрүүл мэндийн даатгалын сан, НД-ын сангийн хөрөнгийг 2020 оноос төрийн сан дээрээ байршуулна

Засгийн газрын ээлжит хуралдаан өчигдөр /2019.04.23/ болсон. Хуралдаанаар хэлэлцсэн асуудалтай холбогдуулан Сангийн сайд Ч.Хүрэлбаатар   өнөөдөр мэдээлэл  хийлээ. Тэрбээр  “Өчигдрийн Засгийн газрын хуралдаанаар Сангийн яам таван асуудал оруулсан. Монгол Улсын 2020 онд хөгжүүлэх үндсэн чиглэлийг хэлэлцүүллээ. 2020-2022 оны Төсвийн хүрээний мэдэгдлийг өргөн мэдүүлж, хэлэлцүүлэхээр боллоо. Мөн Засгийн газрын өрийн стратегийн баримт бичгийг хэлэлцүүлнэ.  2020 онд Монгол Улсын эдийн засгийн өсөлтийг 6 хувь байна гэж тооцож байна. Инфляц 8 хувьтай, гадаад худалдааны тэнцэл нэг тэрбум долларын ашигтай байна гэж харж байгаа. 2020 онд төсвийн алдагдал ДНБ-ний эзлэх хувь хэмжээ 5.1 хувь гэж тооцсон.  2020 онд  хэрэгжүүлэх үндсэн чиглэл дээр нийтдээ 37 их наяд төгрөгийн санхүүжилттэй 400 орчим арга хэмжээг тусгах санал ирсэн. Үүнээс  санхүүжилт хийх боломж, өр, хэрэгжих нөхцөл  боломжтой нь уялдуулан  нийт дээ 10 их наяд төгрөгийн 116 арга хэмжээг  үндсэн чиглэлд багтаахаар оруулсан. Анх ирсэн саналд улсын төсвөөр хэрэгжих чиглэлд 6 их наяд төгрөгийн санал ирсэн. Үүнээс улсын төсвөөр 3.4 их наяд төгрөгийг хэрэгжүүлэх боломжтой гэж  үзэн төсөвт суулгасан. Урсгал зардалд  мөн 3.7 их наяд төгрөгийн санал ирснээс улсын төсөвт 1.3 их наяд төгрөгийн арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх боломжтой. Мэдээж хийх ажлууд их байгаа ч Монгол Улсын өр, санхүүгийн боломжийн хэмжээгээр хязгаарлагддаг.Мөн хувийн хэвшлүүд өөрсдөө хийх боломжтой гэж үзсэн учраас зарим арга хэмжээг хассан.

2020 оны Төсвийн хүрээний мэдэгдэл дээр тодорхой зардлуудыг оруулсан. Цалин, тэтгэврийг инфляцын түвшинтэй уялдуулан нэмэхээр оруулсан.  Төрийн албаны тухай хууль, шинээр зарим  хууль хэрэгжиж эхэлж буйтай холбогдох санхүүжилтүүд тавигдсан. 2019 онд хөрөнгө оруулалтын хэмжээг нэлээд өндөр дүнтэйгээр тавьсан.  2020 онд  ажлуудаа дуусгахаар төлөвлөж байна. Ерөнхий сайдын өгсөн чиглэлийн дагуу Байгалийн түүхийн музей болон Үндэсний урлагийн их театрын барилгын ажлыг эхлүүлэхээр төсөв дээр нэмж оруулахаар боллоо.

Төсвийн бүх зардлыг ДНБ-д эзлэх хувь хэмжээг нь бууруулж тооцсон. Төсвийн зарлагын дээд хэмжээ ДНБ-ний 32.8 хувьд байсныг 32.4 хувь болгон бууруулж  тооцсон.

Засгийн газрын өрийн байдал  2016 оны төгсгөлд ДНБ-ний 78.8 хувь байсан бол 2018 оны төгсгөл дээр 58.9 хувь болж буурсан. Барих, шилжүүлэх концессыг хийхгүй. Энэ нь төсвийн сахилга батыг алдагдуулдаг.

Эрүүл мэндийн даатгалын сан,  НД-ын сангийн хөрөнгийг 2020 оноос эхлэн  төрийн сан дээрээ байршуулах бодлого баримталж байна.

Монгол Улс 2019, 2020 онд төлөх өр, бондын томоохон төлбөр байхгүй ч гэлээ. 2021-2024 онуудад нийтдээ  2.9 тэрбум ам.долларын бондын төлбөр төлөх ёстой. Тиймээс энэ төлбөрөө эдийн засагт, ханш, санхүүгийн дарамт үзүүлэхгүй байхаар тооцоолсон өрийн стратегийг баталсан нь онцлог. Цаашид аливаа зээл авахдаа эдийн засаг, нийгэмд үзүүлэх үр ашгийг нь нэлээд тооцож байж авах учиртай. Өмнөх алдаагаа давтах учиргүй.

2019 оны эхний улирлын байдлаар төсөв 196 тэрбум төгрөгийн ашигтай явж байгаа. Тиймээс аль болох бонд гаргахгүйг хичээнэ. Өрийн хэмжээ ДНБ-ний 93-тай тэнцэж байсан үе бий. Эдгээр арга хэмжээг хэрэгжүүлбэл Засгийн газрын нийт өрийн хэмжээ ДНБ-ний 54 хувьтай тэнцэж бууж ирнэ гэсэн тооцоолол хийсэн.

Капитал банканд мөнгө нь байршиж байсан сангуудад чиглэл өгөх ажлыг Сангийн яамнаас зохион байгуулахаар ажиллаж байна. Тэр мөнгө нь агаарт уусаж, газарт шингэчхээгүй байгаа байх.

2020 онд уул уурхайн түүхий эдийн үнэ энэ оныг бодвол өндөр байх төлөвтэй байгаа тул үнийг бага зэрэг нэмэгдүүлж тооцоолол хийж байгаа. Ингэхдээ дэлхийн эдийн засгийн төлөв байдалтай уялдуулж тооцсон” гэлээ.