Стресс ходооды шархлаа vvсгэдэг

Стрессийн vед элдэв тєрлийн шархлаа даамжирч, эд эрхтнийг євчлvvлдэг нь судалгаагаар тогтоогджээ.

Нисэх онгоцны нислэг тааламжгvй байсан vеийн зорчигчдод, тулалдаан болохыг хулээж байсан байлдагчдад, тэр байтугай улсын шалгалтын өмнє сэтгэл санаа нь тогтворгүй байсан оюутнуудад ганц шєнийн дотор шархлаа үүсч байсан тохиолдол бий аж. Ингээд ходоодны шархлаа хэрхэн vvсдэг болон ходооны шархлааны vед ямар хоолны дэглэм барьж болохыг толилуулъя.

Ходоодны шарх яагаад бий болдог вэ? 
Хvнийг уурлахад ходоодны нь хана улайн хавдаж, ихэд vрэвсэн хєдєлгєєн нь мэдэгдэхvйц хурдасч, бас давсны хvчлийн хэмжээ, өтгөрөл аль аль нь нэмэгдэж байжээ. Хvний сэтгэл тvгших, жигшин зэвvvцэх, гуниж гутрах, гомдох, айж эмээх vед мєн иймэрхvv шинж тэмдэг vзэгдсэн байна.
Ходоодны шархтай хvний сэтгэл хямарч, жишээ нь урьд бvтэлгvйтэж, урам хугарч явснаа дурсан санах vед ходоод нь хуржигнаж, хана нь халуу оргин хавдаж, єтгєн хvчил ихээр ялгарч, шарх нь хєндvvр болж, эдгэрэх нь зогсч байжээ. Гэтэл ямарваа хvнсний зvйл тийм байдал vvсгэдэггvй байна. Харин мах, архи, кофе ходоодны хvчиллэг чанарыг жаахан нэмэгдvvлж байжээ.
Мєн судалгаагаар олон янзын хvнсний зvйл, эм, химийн бодис шархтай хvний ходоодонд огт нєлєєлєхгvй байгаа нь ажиглагджээ. Повоор, карри амтлагч, пикули, цуу, тvvхий байцаа, загасны тос, утсан май загас, гишvvнэ, гич, башир цэцгийн тос, халуун ногоо, євс, 30-60 градус спирт, чихэр, аспирин, дигитали, тємрийн давс зэрэг асар олон янзын химийн бодис єчvvхэн ч нєлєєлєхгvй байж. Єєрєєр хэлбэл, эрvvл юм уу, шархтай ходоод энэ бvхнийг боловсруулж чадна гэсэн дvгнэлтийг судалгаагаар гаргажээ.

Гэхдээ хэтэрхий бага илчлэгтэй юм уу уураг, А, В2, В6, Е аминдэм, холин, пантотены юм уу фолийн хvчил гэх шиг аль нэгэн тэжээлт бодис дутмаг хvнсийг удаан хугацаагаар хэрэглэхэд ходоодны шарх vvсч байжээ. Бас Е аминдэм дутагдахад ходоодны шарх vvсдэг байна. Vvнээс гадна организуыг уураг, бас хvхэр агуулсан ганц амин хvчил болох цистинээр хангах явдал дутагдалтай байвал ходоод, дээд гэдэсний шарх vvсдэг аж. Єндєг цистинээр нэн баялаг байдаг учир шархтай євчтєнд маш их тустай гэнэ. Тvvнчлэн сvvлийн vед єєх тос нь эрvvл мэндэд муу гэсэн ойлголттой хvмvvс олширсон. Гэтэл vнэн хэрэгтээ єєх тос багатай хоолны дэглэм шарх vvсгэхэд хvргэдэг байна.

Хоолны ямар дэглэм баримтлах вэ
Хvн хэт их стресст орсон vед ходооны ханын салс vйлдвэрлэдэг булчирхай гэмтдэг учир хоол боловсруулахад хэрэгтэй хvчлийн нєлєєнєєс ходоодыг хамгаалж чадахуйц салс ялгаруулж чаддаггvй байна. Vvний сацуу стресс ходоодыг хэт идэвхжvvлж, их єтгєн хvчлийг ердийнхєєс илvv хэмжээгээр ялгаруулахад хvргэдэг. Мєн ходоодны ханын булчин агших бvрд ходоод ба гэдэсний хоорондын хавхлага жаахан онгойж, нарийн гэдэсний эхний хэсэг болох дээд гэдэс рvv хvчил цацагдана. Гэдэсний хана ходоодыг бодсол салсаар хамгаалагдсан нь бага байх учир дээд гэдэсний шархтай хvн ходоодны шархтай хvнээс барагцаалбал найм дахин олон байна. Энэ хоёр зvйлийн шархыг vvсгэдэг шалтгаан нь адил байдаг юм болохоор аль алинд нь нэгэн адил хоолны дэглэм тохирно.

Шархлаатай vеийн хоол чанар сайтай байхын тулд дор дурьдсан шаардлагыг хангасан байх ёстой. Vvнд: организмыг бүх тэжээлт бодисоор ердийнхєєс илvv их хэмжээгээр хангах, хурдан эдгэрэхэд тус дєхєм vзvvлэх, эмчилгээний vед ходоодны хvчлийг саармагжуулахгүйн тулд ходоодыг аль болохуйц тайван байлгах хэрэгтэй.
Тvvнчлэн А.С.Е аминдэм салс ялгаруулахыг эрчимжvvлж, эдгэрэхийг хурдасгаж, сорви vvсэхэд саад болдог учир шархлаатай хvнд онцгой тустай байна.

Vvнээс гадна сайржуулсан сvvг шархтай vеийн аливаа хоол заслын vндэс болгож болно. Хэрэв илчлэг ихтэй юм уумаар байвал 1/2 аяга ургамлын тос, хольцгvй сvv хэдэн єндєг юм уу, єндєгний шар, хєлдєєсєн шингэрvvлээгvй жvржийн шvvс, гадил юм уу єєр жимс нэмж болно. Хvч оруулсан хєрєнгє, шар буурцгийн гурил, хуурай сvvний хэмжээг зvйл бvрээс 1/2 аяга хvртэл нэмэгдvvлж болно.
Шархтай vеийн хоолны дэглэм барьж байгаа хvн єєрийн цусан дахь холестерины хэмжээг заавал мэддэг байх ёстой. Тэр нь 180 мг-аас дээш байвал єтгєрvvлсэн сvv, нэмэлтийг vvнд тохируулан єєрчлєх хэрэгтэй.

Шарх хєндvvрлэн євдєж, цус гардаг бол тvvнийг нь цаг тутам 1/2 аягаар “сорж авах” хэрэгтэй. Дараа нь єдєртєє хоёр цагийн завсарлагаатайгаар, мєн євчтєнийг шєнє сэрэх бvрд тус бvр гуравны хоёр аягыг єгч болох бєгєєд євдєх нь хэчнээн их байвал тєчнєєн олон хооллох хэрэгтэй. Унтаж байх vед єєрийн мэдэлгvй хор шар, айдас зэрэг сэтгэл хєдлєл онц аюултай учир шархтай євчтєний ходоод єдрийг бодвол шєнє давсны хvчил ялгаруулах нь их байна. Ийм учраас шєнє хооллох нь онцгой ач холбогдолтой бєгєєд vvнийг бvрэн эдгэртэл нь vргэлжлvvлэх хэрэгтэй.

Уураа гаргаж сурагтун
“Шархлаа vvссэний шалтгаан нь таны идэж буй юманд байгаа юм биш, таныг идэж буй юманд байгаа юм” гэсэн хуучны мэргэн vг туйлын vнэн гэдгийг эрдэмтдийн мєнхvv судалгааг нотолсон. Гэтэл “таныг идэж буй юм” ихэнхдээ тодорхойгvй хугацаагаар удаан vргэлжилж, шархыг олон дахин эргэж буцахад хvргэдэг байна.
Энэ нь уур. Хvний бага балчиртаа туулж єнгєрvvлсэн хор шар, хорио цээр, айдас мэтийн сєрєг сэрэл мэдрэмж нас бие гvйцэхийн хэрээр мартагдах боловч тиймэрхvv нєхцєл байдал єдєр тутмын амьдралд тохиолдохоор єєрийн эрхгvй сэргэдэг байна.
Тиймээс шархлаанд єртємхий хvн сэтгэл мэдрэлийн эмчилгээ хийлгэсэн нь дээр. Тэгвэл євчин эдгэрэхэд тус болно.
Тийм эмчилгээ хийлгэх боломжгүй юм уу євчтєн єєрєє сэтгэл засал хийлгэх дургvй бол анх боломж олдмогц уур хилэн бадарсан цагт уураа гадагш гаргаж, теннис хєлбємбєг тоглох юм уу тєгєлдєр хуураар тоглож, эсвэл гэр орны ажил хийх зэргээр хєвчирсєн булчингаа сулруулах хэрэгтэй. Бас учир байдлыг сайн мэдэх дотны нєхєртэйгєє єєрийн асуудал бэрхшээлийг ярьж сэтгэлээ онгойлгох нь тустай. Хоол хэчнээн чанартай сайн байх тусам шарханд стресс тєчнєєн бага хор хєнєєл учруулна гэдгийг бас санахад илүүдэхгүй. Шархтай хүн самар, уурагтай єрмєнцєр, исгэлэн сүүн шахмал, С аминдэм, пантотены хvчил биедээ ямагт авч явж байгаад стресс эхлэхэд цаг тутам идэж ууж байвал зохих бололтой. Ходоодонд давсны хvчил аяга аягаар цацагдахад аль болох тvргэн хольцоогvй сvv ууж, самар юм уу уураг ихтэй єєр юм идэж, цаашид нэг цагийн завсартай vргэлжлэн идэж байвал зохино.