М.Батбаатар: Барилгын салбарыг зоосны нүхээр харах сонирхолтой нөхөд олон байна

Монголын барилгачдын холбооны ерөнхийлөгч М.Батбаатартай барилгын салбарт үүсээд буй нөхцөл байдлын талаар ярилцлаа.

-Ирэх  онд 30  гаруй  мян­ган  айлын орон  сууц  ашиг­лалтад орно. Тиймээс  зах  зээлийн хуулиар байр­ны үнэ  тогтворжих болов уу хэмээн иргэд найдаж сууна. Салбарын судлаач  хүний хувьд та хэрхэн төсөөлж байна вэ?

-Ер нь нийлүүлэлт нэмэг­дэхээр үнэ буурдаг зах зээлийн хуулийн да­гуу иргэдийн таамаглаж байгаа нь зөв. Гэхдээ асуудал их бий. Яагаад нийлүүлэлт нэмэгдэх хүлээлт бий бо­лоод байна вэ гэхээр Засгийн газраас хэрэгжүүлсэн үнэ тогтворжуулах хө­төлбөртэй холбоотой. Тодруулбал энэ онд орон сууцны үнийг хөөрөгддөг гол хүчин зүйл болох цемент, арматур болон бусад барилгын материалыг тогтвортой байл­гахын тулд 270 гаруй тэрбум төгрөгийн хөнгөлөлттэй зээ­лийг 70 гаруй аж ахуйн нэгжид ол­госон. Мөн барилга барьж буй ком­­­паниудад хөнгө­лөлттэй зээл ол­госон. Ийнхүү төрөөс хэрэгжүүлж буй бодлого хөтөлбөрт хамрагдсан аж ахуйн нэгжүүдийн барилгын үнэ нэ­мэгдээгүй. Хөнгөлөлттэй хөрөнгө оруулалтаар босч буй барилгын ихэнх нь ирэх оны зургаадугаар са­раас ашиглалтад орно. Тэгэхээр үнэ тогт­воржино гэж ойлгож болно.

-Энэ онд ипотекийн зээл хэрэгжиж эхэлсэнтэй холбоо­тойгоор орон сууцны үнэ 15-20 хувиар өслөө шүү дээ?

-Орон сууцыг хөнгөлөлттэй зээлээр  барьж  буй барилгын үнэ өсөөгүй. Харин өөрсдөө хөрөнгө гаргаад, банкнаас өндөр хүүтэй зээл авсан аж ахуйн нэгжүүд барилгаа өндөр үнээр зарахаас өөр аргагүй болж байгаа юм. Энэ байдал ирэх оны гуравдугаар улирлаас саарч эхэлнэ. Нөгөө талаасаа 2014 онд  энэ  жил  хэрэгжүүлсэн барилгын ма­териал болон орон сууцы үнийг тогтворжуулах бодлогоо баримтлах хэрэгтэй. Тэгэхгүй бол бага, дунд орлоготой иргэд, залуу гэр бүл, ахмадуудаа орон сууцжуулах зорилго талаар өнгөрнө. Өөрөөр хэлбэл Монголбанк, Засгийн газраас гаргасан 270 тэрбумаа 800 тэрбум болгон өсгөх, яг энэ арга барилаараа бодлогоо хэрэгжүүлэхгүй бол ирэх жилийн зах зээл баримжаагүй, үнийн донсолгоо ихсэх болно. Тиймээс хөрөнгө оруу­лагчид биш барилга барь­даг, туслан гүйцэтгэгч нарт татварын хөнгөлөлт, санхүү­гийн дэмжлэг үзүүлэх хэрэгтэй. Хэрвээ ба­рилгын материал болон орон сууцны үнэ тогтворжуулах хөтөлбөр үргэлжлэхгүй бол бид зах зээлээ барьж чадахгүй.

-Барилга бол манай улсын эдийн засгийн тэргүүлэх салбар. Энэ салбараа угжны хурга шиг төрөөс байнга дэмжих нь зохисгүй. Байнга дэмжиж чадахгүйгээс нэг л өдөр навс унах вий гэж зарим эдийн засагчид таамаглаж байгаа?

-Барилгын салбарын донсол­гоог арилгах, үнийг тогт­вор­жуулахын тулд Монголбанк, Барилга хот байгуулалтын яам хамтран хэрэгжүүлж байна шүү дээ. Тэгэхээр энэ бодлого бол зөв. Харин байнга дэмжээд явахгүйгээс одоо ингэж яадаг юм бэ гэдэгт нэг зүйлийг хэлэхэд төр донсолгоог арилгачихаад аажмаар гараад явах ёстой. Харин байнга дэмжээд явбал дээрээс хүчтэй унана. Өөрөөр хэлбэл төр барилгын салбарт хийсэн хөшүүргээ сугалж авах арай болоогүй байна.

Манай  хувийн   ком­паниуд ашиг олз хайж, үнэ хөөрөгддөг байдалд ор­чихоод байна. Барилгын сал­барыг зоосны нүхээр харах сонирхолтой нөхөд олон байна. Үүнээс гарах гээд л үзэж байна шүү дээ. Одоо төрийн оролцоо хаана  байх  вэ  гэдгээ тодорхойлох хэ­рэгтэй.  Барилгын  мате­риа­л­­ын үйлд­вэрлэл, импортод оролцож байгаа. Дээрээс  нь гүйцэтгэгч аж  ахуйн нэгжүүдээ дэмж­чих­вэл барилгын салбарт донсолгоо үүсэхгүй. Гадаадаас босгож буй хө­рөнгө оруулалтаа үр ашигтай зарцуулъя  гэвэл  барилга, бү­тээн байгуулалтад л зарцуулах хэрэгтэй.

-Хувийн хэвшлийн төлөөл­лүүд төрөөс хөнгөлөлттэй зээлд хамруулсан аж ахуйн нэгжээ ил тод зарлахгүй байна гэж шүүмжилдэг. Харин мэргэжлийн холбооддоо хэрхэн нээлттэй байгаа вэ?

-Өнөөдрийн байдлаар манай салбарт 600 гаруй аж ахуйн нэгж идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Үүнээс 70 гаруйхан нь хөнгөлөлттэй зээлд хамрагдсан. Харин ямар аж ахуйн нэгжүүд хамрагдсан талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг өгөхгүй байгаа. Магадгүй энэ тоог ирэх жил нэмэгдүүлэх байлгүй дээ.

-Барилгын материалын гол түүхий эд болох цементийн үнэ тогтвортой байж байгаад аравдугаар сард огцом өссөн. Энэ мэтээр төрөөс дэмжсэн ч үр дүнд хүрэхгүй байвал яах вэ?

-Төрөөс явуулж буй оролд­логыг буруутгах аргагүй. Це­ментийн хувьд харьцангуй тогтвортой байж байсан. Харин хүйтний улирал дөхмөгц барилгын компаниуд үлдэж буй хэдэн өдөр ажлаа амжуулах гээд цементээ бөөнд нь авснаас эрэлтийг огцом өдөөсөн хэрэг.

Ирэх жилээс дотоодын це­­ментийн үйлдвэрүүд ашиг­лалтад орчихвол сандрах зүйл нэг их гарахгүй байх. Хөтөлийн цементийн  үйлдвэрийн  өр­гөт­гөл ашиглалтад орчихвол жилд сая  тонныг үйлдвэрлэнэ. Монгол Улсын жилийн хэ­рэгцээ 1.5 сая тонн. Тэгэхээр үлдсэн 500-600 мянган тонныг БНХАУ-аас гуйж биш, гуйлгаж авах боломжтой болно гэсэн үг.

-Манай барилгын зах зээл дээр гадаадын хөрөнгө оруу­лалттай, тэр дундаа БНХАУ-ын компаниуд ихэнх хувийг  эзэлдэг.  Энэ  тохиолдолд тө­­­рийн зүгээс дотоодынхоо аж ахуйн нэгжийг бодлогоор дэмжиж, давуу байдлыг бий болгох ажил хийгдэж байна уу?

-БНХАУ-ын хөрөнгө оруу­­лалттай компанийн тоо үндэс­ний аж ахуйн нэгжүүдийг давах хэмжээнд хүрээгүй. Гэхдээ Хятадын компани орж ирэхэд заавал дотоодын нэг компанитай хамтарсан байх ёстой гэсэн шаардлага тавибал зүгээр. Гэхдээ 100 мянган айлын орон сууц хөтөлбөрийн хүрээнд аймаг бүрт 1000 айлын орон сууц, гэр хорооллын дахин төлөвлөлт гээд энэ их бүтээн байгуулалтын ажлыг зөвхөн монгол хүн, монгол компани гүйцэтгэнэ гэвэл түүн шиг худлаа зүйл байхгүй. Тиймээс ажиллах хүч болон хөрөнгө оруулагч, гүйцэтгэгч аж ахуйн нэгжүүдийг төрийн бодлого зохицуулалттайгаар ажиллуулах нь зөв.