Газар хөдлөлтийн эрсдэлд бэлэн үү?

Өмнөговь аймгийн Цогтцэций суманд өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд газар хөдөлсөнөөс тус сумын 700 гаруй иргэнийг нүүлгэж шилжүүлсэн. Байдал хэдийгээр хэвийн болсон ч цаашид газар хөдлөлт болохгүй гэх баталгаа байхгүйг албаныхан анхааруулсаар байгаа билээ. Монголчууд тэр дундаа хүн амын тал хувь нь амьдардаг нийслэлчүүд бид газар хөдлөлтийн гамшгаас урьдчилан сэргийлэх, өөрсдийгөө хамгаалахад бэлэн болов уу. Мэргэжлийн байгууллагууд төдийгүй дэлхийн нийтийн жишиг бол гамшгийг тогтоох биш гамшгийн эрсдэлийг бууруулахад гол анхаарлаа төвлөрүүлдэг аж. Өөрөөр хэлбэл, газар хөдлөлт хэдэн баллын хүчтэй, хаана болохыг тооцоолохоос илүү газар хөдлөлтийн гамшгийн үед хүний амь насыг аврах, иргэн биеэ хэрхэн хамгаалах зэрэг гамшгаас үүдсэн эрсдэлийг тооцоолдог юм байна.

Нийт нутгийн 75 хувь нь газар хөдлөлтийн эрсдэлтэй бүсэд багтдаг

Судалгаагаар Монголын нийт газар нутгийн 75 хувь нь VII ба түүнээс дээш газар хөдлөлт болох магадлалтай бүсэд оршдог юм байна. Нутаг дэвсгэрийг газар хөдлөлтийн бүсээр нь багцлан авч үзэхэд есөн баллын бүсэд нийт барилгын 25 орчим хувь, найман баллын бүсэд 28 орчим хувь, долоон баллын бүсэд 30 орчим хувь, 5-6 баллын бүсэд 15 хувь нь байрладаг гэсэн судалгаа бий. 1970 оноос өмнө барьж ашиглалтад оруулсан барилгуудын газар хөдлөлтийн хүчийг тооцоолох боломжгүй юм байна. Өөрөөр хэлбэл, 1970 оноос өмнөх барилгуудыг барихдаа газар хөдлөлтийн хүчийг тооцоолоогүй нь газар хөдлөлтөд тэсвэргүй гэж Мэргэжлийн хяналтын байгууллага үздэг юм байна. 2016 оны байдлаар Монгол Улсын нутаг дэвсгэрт ашиглаж байгаа нийт барилга 121 мянга 15, шинээр барьж буй 912 барилга байдаг. Нийт барилга байгууламжийн 30 хувь нь их эрсдэлтэй, 40 хувь нь дунд эрсдэлтэй, 30 хувь нь бага эрсдэлтэй гэж үнэлэгдсэн байна.

Төрийн ордны анхны блокууд газар хөдлөлтөд тэсвэргүй

Монголд анх 1961-1996 онуудад ашиглалтад орсон томоохон станцууд газар хөдлөлтийн үед тэсвэржилт муу гэдгийг албаныхан хэлж байна. Тодруулбал, Дулааны цахилгаан станц-2, 3, “Даланзадгад” дулааны станц, Дархан дулааны станц зэрэг байгууламжуудын хугацаа дууссан, насжилт өндөр учраас газар хөдлөлтөд тэсвэргүй гэж үздэг юм байна.

Мөн Төрийн ордны 1970 оноос өмнө ашиглалтад орсон блокууд нь газар хөдлөлтөд тэсвэргүй гэнэ. Төрийн ордны анхны барилга 1951 онд ашиглалтад орж байжээ. Үүний дараа Төрийн ордны барилгын анхны өргөтгөлийг 1958 онд хийж байсан бол хоёрдахь өргөтгөлийг 1981 онд хийж байжээ. Тиймээс 1958 оноос өмнө баригдсан Төрийн ордны блокууд нь газар хөдлөлтийн эрсдэл даахгүй гэсэн үг юм. Газар хөдлөлтийг үнэлэхийн тулд газар хөдлөлтийн бичил мужлалын зураг зохиодог бөгөөд энэ нь газар хөдлөлтөөс ирж болзошгүй хүчийг тухайн орчны геологоос хамааруулан тогтоодог нарийвчилсан судалгаа юм. Энэ судалгааг 1976 онд Булган аймгийн Могод суманд болсон хүчтэй газар хөдлөлтийн дараагаа хийж эхэлсэн учраас 1970 оноос өмнөх барилгуудын газар хөдлөлтийн эрсдэлийг тооцоолоогүй юм байна.

Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу