Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
“Очир” төвийн зочид буудалд 13 настай охин бусдад хүчиндүүлж харамсалтайгаар амиа алдсан хэрэг 2017 оны наймдугаар сарын 22-23-нд шилжих шөнө гарсан. Өмгөөлөгч, хуульч Р.Булгамаа ээдрээтэй, ноцтой дээрх хэргийг нэг жил 10 сарын хугацаанд үнэ төлбөргүй өмгөөлж шударгаар шийдвэрлүүлж чадсан. Үүгээр зогсохгүй иргэн Б.Ундрахтай хамтран талийгаач охины гэр бүлд амьдрах итгэл найдвар бий болгох зорилгоор “Итгэлцлийн сүлжээ” сайн үйлсийн аян санаачлан, аяны хүрээнд цугларсан 30 сая төгрөгийг ар гэрт нь өгсөн аж. Мөн тэрбээр шинэ оны босгон дээр Монголын хуульчдын холбооны “Оны шилдэг хуульч” шагнал хүртжээ. Нийгэмд шуугиан тарьсан, хүний эрх тэр дундаа хүүхэд, эмэгтэйчүүдийн эрхийн төлөөх хэргүүдэд үнэ төлбөргүй, амжилттай ажилласан хэмээн дээрх шагналыг түүнд олгожээ. Ерөнхийлөгчийн орон тооны бус зөвлөх Р.Булгамаа “Оны шилдэг хуульч” шагнал хүртсэнийхээ дараа анх удаа хэвлэлд ярилцлага өглөө.
ХУУЛЬЧ ХҮНИЙ ХҮҮХЭД ХУУДУУТАЙ ЗҮЙЛД ХОЛБОГДОЖ БОЛОХГҮЙ
-Оны шилдэг хуульчаар шалгарсанд тань баяр хүргэе! Хуульч, өмгөөлөгч болох таны багын хүсэл мөрөөдөл байв уу?
-Манай аавыг Ё.Ринзаан гэдэг. Монгол Улсын Гавьяат хуульч хүн. Аав маань МУИС-ийг төгсөөд Булган аймгийн Хуулийн хэлтсийн даргаар томилогдож, ажлын гараагаа эхэлж байсан. Булган аймагт олон жил үр бүтээлтэй ажилласны дараа Увс аймгийн хуулийн хэлтсийн дарга, аймгийн шүүхийн Ерөнхий шүүгчээр томилогдон ажиллаж байлаа. Мөн Дархан-Уул аймаг дахь Сум дундын шүүхийн Ерөнхий шүүгч, шүүгчээр ажиллаад тэтгэвэртээ гарсан. Ээж маань эмч хүн байсан юм. Багадаа эмч болно гэж их боддог байлаа. Ахлах ангид орсон жилээ аавынхаа мэргэжлийг өвлөж, хуульч болохоор шийдсэн. Намайг хуульч мэргэжлийг сонгоход аавын минь хийж, хэрэгжүүлсэн ажил маш их нөлөөлсөн гэж боддог. Сонгосон мэргэжилдээ эзэн болж явахын төлөө өдөр бүр л хичээж явна даа.
-Тэгэхээр гэр бүлийн хүмүүжил тань хуульч болоход нөлөөлжээ?
-Тэгэлгүй яах вэ. Хүүхэд байхын л хуульч хүний зовлон, жаргалыг мэдэрч өссөн. Хуульч гэдэг бол нийгмийн эмч болсон мэргэжил. Би “Миний ажлын чиг үүрэг нийгмийн сайн сайхны төлөө байх ёстой” гэсэн үндсэн зарчмыг гэр бүлийн хүмүүжлээр олж авсан. “Зөв, зарчимч байр суурийг эрхэмлэж, алхам тутамдаа зөв түүхийг бүтээ” гэж аав минь захидаг. “Хуульч хүний хүүхэд хуудуутай зүйлд холбогдож болохгүй” гэж хэлнэ. Одоо ингээд хийсэн бүхнээ харж суухад аавынхаа захиж хэлсэн бүхнийг хэрэгжүүлэхийн төлөө хичээж явна гэж боддог. Нөгөөтэйгүүр хүн удам судраа маш сайн мэддэг байж, нэр төрийг нь өргөж явах ёстой. Миний аавын нагац ах нь нам төрийн удирдагч, нэрт зүтгэлтэн Ж.Батмөнх гэж хүн байсан. Тэр хүний улс төр, нийгэмд оруулсан хувь нэмрийг манай гэр билүүн гишүүн бүр хүндэтгэж, үйл хэргийг залгамжлах ёстой гэж хүүхэд байхаас минь зааж сургасан.
-Таныг хуулийн сургуулийн оюутан байхаасаа л олон амжилт гаргаж байсан гэж сонссон?
-Манай сургуульд Монгол Улсын Гавьяат хуульч, УИХ-ын гишүүн асан С.Төмөр багш хичээл ордог байлаа. Тэр үед багш их завгүй, зөвхөн лекц унших гэж ирнэ. Семинарыг нь УИХ-ын даргын зөвлөх Ж.Сүхбаатар багш орно. Дөнгөж I курсийн оюутан багш дээр очоод “Би илтгэл тавьж, мэтгэлцэж сурмаар байна” гэж хэлж байлаа. Тэгэхэд С.Төмөр багш эелдгээр хүлээн авч, “Одоохондоо багш нь зав чөлөөгүй байна. Гэхдээ би чиний хүсэл эрмэлзлийг хүлээн авч илтгэл яаж бичдэгийг зааж өгнө” гэсэн юм. Дараа долоо хоногийн хичээл дээр ирэхдээ “Судалгааны арга зүй” гэдэг ном авч ирж өгөөд “За чи ямар сэдвээр бичмээр байна” гэдэг байгаа. Дөнгөж I курсийн оюутан байж “Үндсэн хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах” сэдвээр бичнэ гээд хэлчихэв. Өөрөө багагүй юм бэлдсэн байсан болохоор тэр байх. II курстээ “Эврика” эрдэм шинжилгээний хуралд түрүүлж байлаа. Түүнээс хойш илтгэл, мэтгэлцээний тэмцээнд тогтмол оролцдог болсон. Төгсөх курстээ Монгол Улсын хуулийн салбарын “Оны шилдэг оюутан” болж байсан. Тэмцээн уралдаанд байр эзэлж, шагналын мөнгөө өөртөө зарцуулаад ирэхээр аав, ээжийнхээ санхүүгийн ачааллаас хуваалцаж эхэлсэн. Тухайн үед хоёр оюутны сургалтын төлбөр төлнө гэдэг төрийн албан хаагчдын хувьд амаргүй байсан байх. Энэ бүх хугацаа аливаа асуудалд онол, практикийг хослуулж ул, суурьтай ажиллах, судалгаа шинжилгээтэй ажиллах арга барил, дадлага туршлагыг өгсөн гэж боддог.
-Боловсролын салбарт цөөнгүй жил ажиллаж байгаа байх аа?
-“Улаанбаатар эрдэм” их сургуулиас гадна “Их Засаг” ОУИС-д хуулийн сургуулийн тэнхимийн багш, хууль зүйн салбарын декан, мөн сургалт эрхэлсэн дэд захирал зэрэг албыг хашиж ирсэн. Өнөөдрийг хүртэл 17 жил тасралтгүй боловсролын салбарт ажилласан байна. Мөн Монголын худалдаа, аж үйлдвэрийн үндэсний тэнхмийн дэргэдэх олон улсын Арбитрийн арбитрчаар арав гаруй жил ажиллажээ. Мөн Шийдлийн Засгийн газарт Ерөнхий сайдын орон тооны зөвлөхөөр ажиллаж байсан. Монголын Залуучуудын холбооны Хууль зүйн байнгын хорооны даргаар цөөнгүй жил ажилласан. Энэ бүх ажилласан он жилүүд Булгамаа гэдэг хүнийг хүний эрхийн төлөө зоригтой дуугарч, бусдын төлөө ажиллах эрч хүч, урам зоригийг өгсөн гэж боддог.
-Гавьяат хуульч аавынхаа захиасыг биелүүлж, олны төлөө ажилласан гавьяаг тань үнэлж “Оны шилдэг хуульч”-аар шалгарууллаа. Шагнал гардаж байх үед юу бодогдож байв?
-Монголын хуульчдын холбооноос “Оны шилдэг хуульч” шагналыг авна гэдэг нэр төрийн хэрэг. Манай фирмийн хуульчид намайг эзгүйд энэ шагналд тодорхойлсон юм билээ. Яг шагнал авах мөчид дэлгэцэн дээр хүмүүсийн нэр гарсан. Харж суутал миний зураг, нэр гарч ирэхэд их гайхсан. “Өмгөөлөгчөө таныг тайзнаас зарлаж байна” гэж манайхан хэлэхэд нь итгээгүй. Нэр дэвшигч нарыг зарлаж байгаа байлгүй дээ гэж бодоод хэсэг суусан. Хэдийгээр шагналын төлөө ажиллаж байгаагүй ч тэр том шагналыг авч байгаадаа маш их баярласан. Шагнал аваад хамгийн түрүүнд аавдаа очсон. Баяр хүргээд үнсэх байх гэтэл “За миний охин зөв эхэлж байна. Цаашдаа маш олон хүнд тусалж, хүний эрх зөрчигдөхгүй байх тал дээр илүү олон зүйл хийх хэрэгтэй дээ” гэж сургаал хэлж, даалгавар өгсөн. Энэ шагнал сүүлийн хоёр жилийн турш охид эмэгтэйчүүдийн эрхийг хамгаалах чиглэлээр үнэ төлбөргүй өмгөөлөл хийсний үр дүн гэж ойлгож байгаа.
Үргэлжлэлийг энд дарж уншина уу
