Өглөө.мн Шинэ өглөө, Шинэ мэдээлэл
“Алт болд” эмнэлгийн мэдрэлийн эмч Д.Өлзийбаяртай ярилцлаа.
-Сэтгэцийн өвчин, мэдрэлийн өвчин хоёрын ялгааны тухай тайлбарлаж өгөөч?
-Бүх өвчнийг мэдрэлийн өвчин, эсвэл сэтгэцийн асуудал гэж хэлж болохгүй. Сэтгэцийн эрүүл мэндийн үндэсний төвд эмчлүүлэхээр очоод буй олон хүн бий. Тэдний гурван хүн тутмын нэг нь сэтгэцийн тулгамдсан асуудалтай. Түүнээс биш тэд бүгдээрээ сэтгэцийн өвчтэй гэсэн үг биш. Уцаарлах, бухимдах, хэт хардах зэрэг нь сэтгэцийн тулгамдсан асуудалд хамаарна. Үүнээс болоод хүмүүс нөхцөл боломжийг ашиглаж чаддаггүй. Бусадтай үг зөрөөд, ойлголцохгүй байх, хэт бухимдах, бусдыг дайрч доромжлох зэрэг нь сэтгэцийн тулгамдсан асуудал. Бүх зүйлд сэтгэл ханамжгүй болох, идсэн хоол, үзсэн зүйлээсээ сэтгэл ханамж авахгүй байх зэрэг нь сэтгэцийн асуудалд хамаарна. Мэдрэлийн өвчин, сэтгэцийн асуудал хоёр хоёулаа тархины өвчин боловч тэс ондоо асуудал байхгүй юу. Харин толгой өвдөх, толгой эргэх, татах, саажих, нүүр сулрах зэрэг нь мэдрэлийн асуудал болно.
-Сүүлийн үед дээрх өвчлөлүүдийн тоо нэлээд нэмэгдэж байна уу?
-Угаасаа хүний нийгэм хөгжиж байгаа энэ үед мэдрэлийн, сэтгэцийн өвчин аль аль нь нэмэгдэж байна. Хүн амын наслалт уртсах, шинжлэх ухаан, технологи хөгжихийн хэрээр мэдрэл болон сэтгэцийн өвчний тоо нэмэгддэг. Нэг талаасаа энэ нь оношлогоо сайжирсантай ч холбоотой. Сүүлийн үед тархины судасны хатуурлын улмаас танин мэдэхүйн хүрээний өөрчлөлт буюу тэнэгрэлийн асуудал нэмэгдэж байгаа.
-Мэдрэлийн өвчин ихэвчлэн юунаас болж үүсч байна вэ?
-Мэдрэлийн өвчний гол шалтгаан нь дотрын өвчний хүндрэл байдаг. Зүрх судас, чихрийн шижин, бодисын солилцооны эмгэгийн улмаас тархины хямрал үүсэх, нүүр ам мурийх гээд захын мэдрэлийн өвчин тусна. Мөн эмийн буруу хэрэглээнээс ч үүдэлтэй. Түүнээс гадна үе мөчний өвчин намдаах эм бэлдмэлүүд нь эмгэг үүсгэж, танин мэдэхүйн өөрчлөлтөд нөлөөлдөг. Мэдрэлийн өвчин дотроо бие даасан унадаг татдаг өвчин, халдвараас үүдсэн өвчлөл, удам дамжсан мэдрэлийн системийг хөнөөдөг эмгэг гэж ч бий.
-Харин тэнэгрэлийн өвчний гол шалтгаан?
-Маш олон шалтгаанаас болж үүсдэг өвчин. Энэ өвчний үед оюуны чадвар буурна, ой тогтоолтоо алдана. Нас ахих тусам тархины тэжээл цусан хангамж буурах нь жам ёсны үзэгдэл. Гэхдээ тухайн насанд байх хэмжээнээс их байх нь асуудал болно. Тэнэгрэлийн хамгийн эхний шинж тэмдэг нь мартах. Ойрын болон холын ой тогтоолтоо алдаж, дурсамжаа мартах, таньдаг хүнээ танихгүй болох, чаддаг зүйлээ чадахгүй болох зэргээр илэрнэ. Мөн орон зайн баримжаа алдагдана. Энэ өвчнийг дэлхий нийтээр эрт оношлох л шаардлагатай байгаа юм. Манай улсад судасны тэнэгрэл харьцангуй өндөр. Энэ нь харвалтын дараа үүсч болно. Хүний тархи тэжээлээ алдахаар цайнд дүрсэн ёотон шиг болчихож байгаа гэсэн үг. Ой тогтоолт муудах мартамхай болох зэрэг тэнэгрэлийн өвчинд хорт бодис нөлөөлж байна. Тухайлбал, архи тамхины хэт их хэрэглээ, хөнгөн цагаан сав суулга, химийн бодис, агаар орчны хортой утаа хүртэл тэнэгрэлд хүрэхэд нөлөөлж байна. Мөн ахуйн үйлдвэрийн хорт бодисууд аажимдаа тэнэг болоход нөлөөлдөг.
-Тэнэгрэлээс хэрхэн сэргийлэх вэ?
-Ажил хөдөлмөр эрхлэхгүй, гар хөлөө хөдөлгөхгүй байх тусам тэнэгрэлд хүрнэ. Гар хөл нь хөдөлж толгой тархи нь ажиллаж байх нь эрүүл байх үндэс. Өндөр настай хүмүүс өөрт тохирсон ажил хийж, хөдөлгөөнтэй байх тусам тэнэгрэлээс урьдчилан сэргийлнэ гэсэн үг.
-Сүүлийн үед залуучууд тэнэгрэлд их өртөж байна уу?
-Залуу хүмүүсийн хувьд энэ өвчин харьцангуй гайгүй. Гэхдээ архи тамхины хэрэглээ, биеийн жингээ хянахгүй байх зэрэг нь эрт тэнэгрэлд өртөхөд нөлөөлнө. Үнэхээр шаардлагатай бол тэнэгрэл, сэтгэцийн өвчнүүдийн үед хэрэглэдэг эм бэлдмэл бий. Гэхдээ иймэрхүү өвчинд эм тийм ч тус болдоггүй талтай. Сэтгэл засах эмчилгээ л илүү үр дүнтэй.
Манайхан зүү төөнүүр, бариа заслыг нөхөн сэргээх эмчилгээ гээд байдаг. Нөхөн сэргээх эмчилгээний эхний шугам хүний бөндгөртэй /тархитай/ ажиллах. Хүний толгой доторх бодлыг өөрчилж байж, энэ төрлийн өвчнүүдийг эмчилнэ.
dnn.mn Н.Ганчимэг
