Д.Амарбаясгалан: Нийслэлийн татварыг тэг хувиар тогтоох саналтай байгаа

 

УИХ-аас Нийслэл хо­тын албан татварын тухай хуулийг зургадугаар сард ба­талж, ирэх сарын 1-нээс  хэрэг­жүүлэхээр болсон. Энэ дагуу Нийслэлийн ИТХ-аас уг хуу­лийг хэрэгжүүлэх жур­мыг батлах ёстой. Гэвч нийслэлийн ИТХ дахь МАН-ын бүлэг завсарлага аваад буй.  Энэ талаар тус бүлгийн дар­га Д.Амарбаясгалангаас тод­руул­лаа.

 -УИХ-аас уг хуулийг хэ­рэг­жүүлэх журам батлах үүргийг нийслэлийн ИТХ-д өгсөн. Гэвч танай на­мын бүлэг уг асууд­лаар завсар­лага авлаа. Зав­сар­лага авах болсон шалт­гаан нь  юу юм бэ?

-Нийслэл хот албан тат­вартай байх асуудлыг 1994 оноос л ярьж буй. Гэвч УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хурал­даанаар нийслэл хот албан татвартай байх нь зохимжгүй хэмээн үзэж, тухай бүрт нь хойшлуулсан байдаг. Энэ шийд­вэр улс орны эдийн зас­гийн нөхцөл байдал, иргэдийн худалдан авах чадвартай хол­боотой байсан.  Харин 2014 онд  Нийслэл хотын албан татварын тухай хуулийн төслийг Засгийн газраас УИХ-д өргөн мэдүүлж, зургадугаар сард баталсан. Хуульд дөрвөн төрлийн аж ахуйн нэгжээр буюу баар, рес­то­ран, зочид буудал болон ам­рал­­тын газраар үйлчлүүлж бай­гаа иргэн согтууруулах ун­даа, тамхи худалдан авч байгаа тохиол­долд албан татвар төлөхөөр тусгасан байгаа. Гэхдээ 0-1 хүртэл хувь байхаар хуульчилсан. Энэ дагуу хотын Захирагчийн ажлын албанаас журмын төсөлдөө татварын хэмжээг хам­гийн өндөр буюу нэг хувь байхаар тусгасан байсан. Ма­най намын бүлэг нийслэл хот албан татвартай байхыг дэм­жиж байгаа. Гэхдээ эдийн зас­гийн хямралтай үед энэ тат­варыг авах нь зөв үү гэдэгт анхаарал хандуулах ёстой. Хэдийгээр УИХ-аас хууль хэрэгжүүлэх үүргийг нийслэлийн ИТХ-д өгсөн ч, нийслэлийн иргэдээс албан татвар авахгүй байх боломж бас байгаа. Өөрөөр хэл­бэл, хуульд 0-1 хувийн ал­бан татвар ногдуулж болно гэсэн заалт байгаа учир манай намын бүлгээс татварын хэм­жээг тэг хувь байх саналыг дэв­шүү­лээд байгаа.

-Татварын хэмжээг тэг хувиар тогтооно гэдэг нь тат­вар авахгүй гэсэн үг биз дээ?

-Тийм ээ. Өнөөдрийн байд­лаар улсын төсвийн орло­го 700 орчим тэрбум, нийслэ­лийн төсвийн орлого 80 гаруй тэрбум төгрөгөөр тасраад байна. Ир­гэ­дийн худалдан авах чад­вар муудсан ийм цаг үед нэмж тат­вар авах нь зөв биш.  Энэ асууд­­лыг хэлэлцэхээр нийслэлийн ИТХ хурал­дахад хотын захирагч ирсэнгүй. Гэтэл бусад албаны хүмүүс “Мэдэхгүй байна” гэх хариулт өгч байгаа учир манай намын бүлэг завсарлага авсан. Нийслэлийн Засаг дарга­тай хэлэлцэж, шийдвэрээ гар­гая гэсэн байр суурьтай байгаа. Нөгөөтэйгүүр, нийслэлийн төс­вийн орлого 80 тэрбум төг­рөгөөр тасарсан байгааг нөхөх гэж иргэдээсээ татвар авах нь буруу юм. Уг нь 2015 оны төсвийн тухай хуульд нийслэл болон дүүргийн Засаг даргыг нэг орлогчтой, орон тооны зөв­лөхгүй байхаар тусгасан. Гэвч хуулийн хэрэгжилтийг хангаагүйн улмаас 11 байх ёстой орон тоо 33 байна. Үүнээс үүдэн 120 гаруй сая төгрөгийн хохирол учраад байна. Иймд иргэдээсээ татвар авч төсвийн алдагд­лаа нөхөхийн оронд тө­рийн данхайсан бүтцээ танъя гэ­сэн саналыг бас дэвшүүлсэн. Уг хуулийг хэрэгжүүлснээр жилд нийслэлийн төсөвт 13-14 тэр­­бум төгрөг төвлөрнө хэмээн тооцоолж байгаа. Нийслэлийн удирд­лагууд иргэдийн худал­дан авах чадвар ямар байгааг мэ­дэж буй гэдэгт итгэж байна.

Г.Нар

www.zaluu.com