Монгол уламжлал, бахархал

February, 2015

• 19 February

  Төрийн золголт боллоо

  

  XYII жарны “Галзууруулагч” хэмээх модон хонин жилийн Шинийн нэгний өглөө наран ургахтай зэрэгцэн Төрийн гурван өндөрлөг Монгол түмний сүлд хийморийн бэлгэдэл Есөн хөлт цагаан тугандаа мөргөж, Төрийн ёслол хүндэтгэлийн гэр өргөөнд төрийн золголт хийлээ. Дараа нь Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд, Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг нар ахмад настны төлөөлөл 9 буурлыг хүндэтгэн золгосон юм. Төрийн …
• 18 February

  Монгол улсын Ц.Элбэгдоржийн сар шинийн мэндчилгээ

  

  Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж  Билгийн тооллын XYII жарны хөхөгчин модон хонин жилийн сар шинийн баярыг тохиолдуулан ард түмэндээ хандаж мэндчилгээ дэвшүүлэв. Тэрээр хэлсэн үгэндээ “Та бүхнийхээ түмэн амгаланг айлтгая. Сар шинэдээ сайхан шинэлж байна уу. Энэ жил өнтэй сайхан гарч байна. Өвгөн жил улирч, өнтэй жил ирж байна. Энэ жилийн өвөл хаа сайгүй сайхан боллоо. Өнтэй жил гэдэг энэ байх …
• 17 February

  Золгох ёс

  

  Өндөр настай, нутаг орондоо хvндтэй хvмvvстэй хадаг барьж золгодог ёс байдаг. Хадагны амыг золгох хvн тийш харуулж хоёр гардан барьсаар золгож байгаа хvний хоёр гар дээр хадгаа эрхий хуруунд нь тулгаж алганд нь багтааж тавьсны дараа золгоно. Авч байгаа хvн хадгийг хоёр гардан аваад толгойн талыг нь баруун гар дээрээ тавьж, баруун гар талыг зvvн гар дээр эвхэн нугалдаг нь …
• 17 February

  Шинэлэх ёс

  

  Хаврын тэргvvн сарын шинийн нэгэнд цагаан сарын баярыг тэмдэглэхдээ ёслол хvндэтгэлийн идээ, ундаа бэлтгэн, золгож шинэлдэг. Цагаан сарын битvvлгийг шинийн нэгний урьд орой ёсолдог бөгөөд цагаалгын ёслолыг өглөө ургах нарнаар туулай цагт эхлэн vйлддэг. Шинийн нэгний идээний vндсэн хэсэг нь давхарлан өрсөн бяслаг, эсвэл хавсай, ул боов юм. Манай ихэнх нутагт vндсэн тавгийн идээний бяслаг буюу боов хавсайг сондгой тоогоор …
• 17 February

  Хөөрөг зөрүүлэн мэндлэх ёс

  

  Цагаан сар бол монгол түмний хүндэтгэл бахархлын их баяр байдаг. Энэхүү баяраар монголчууд эхлээд ахмад настнуудынхаа амрыг эрж золгож мэндэлчихээд суудалд сууж хөөргөө зөрүүлж сар шинэдээ сайхан шинэлж байна уу? -Таны бие лагшин тунгалаг уу? -Даага далантай, бяруу булчинтай Сүрэг мал онд мэнд тарган тавтай оров уу гээд хөөргөө харилцан солилцож тамхилж мэндээ мэдэлцдэг. Монголын ард түмэн хөөрөг, гаанс гэдэг …
• 17 February

  Битүүний орой тотгон дээрээ яагаад мөс тавьдаг вэ?

  

  Монголчуудын эрт дээр үеэс дагаж мөрддөг ёс заншлын нэг бол Лхам хурах ёс юм. Энэ нь тэр жилийнхээ бурхан номын ажлыг хэрхэн дэлгэрүүлсэн, эх болсон зургаан зүйл амьтны төлөө буян үйлдсэн урган ирж буй жилдээ өөрсдийнхөө хийх буян номын ажил үйлсээ даатгаж Лхамаа шөнөжин хурж Цагаан сарын шинийн нэгний өглөө Цэдэр балингаа залдаг билээ. Битүүний орой айл өрхүүд зүүн хатавчиндаа харгана …
• 16 February

  Цагаан сараар цээрлэх ёсон

  

  Монголчууд эв эртнээс Цагаан сарын баярыг шинэ бүхний эхлэл хэмээн билэгшээж зарим үйлийг цээрлэдэг байжээ.  – Yйл үртэс хийх, ялангуяа хуучин юм оёж шидэхийг цээрлэнэ.- Усанд явбал нацаг нарт нь цөв болно хэмээнэ. – Эд мал зээлээр өгвөл гарзын үүд нээгдэнэ хэмээнэ. – Шинийн нэгэнд айлд хоновол тэр жилдээ гэртээ тогтохгүйн ёр хэмээнэ. – Сар шинээр уйлах, хэрэлдэх, ширүүн үг …
• 16 February

  Цагаан сард хэрхэн бэлдэх вэ

  

  Монголчууд цагаан сард бэлдэхдээ хэдэн сарын өмнөөс хашаа хороогоо цэвэрлэж, малын хашаагаа засан сэргээн засварлана. Хаврын урь орох үеэр мал төллөж малчин бүхэн баясна. Гэрийн гадна доторгүй тоос шороогоо гөвж, хир буртаг бүхий зүйлсээ угаан цэвэрлэж цагаан сардаа хир буртаггүй, хараал муу үг амнаасаа унагахгүй, шинэ дээл хувцас оёж, шинэ ондоо ариун тунгалаг сайн сайхан бүхнийг билэгшээн золгон угтана. Сэтгэл …
• 16 February

  Даллагын уутны учир

  

  Монголчууд бид “буян арвижиг” хэмээн бэлгэдэж айл бүр даллаганы уутыг бурхан шүтээндээ залдаг. Даллаганы уутыг хүмүүс өөрсдөө хийж болно. Хэмжээ нь өөрийнхөө мухар тохойноос багагүй байхаар хийх бөгөөд түүнээс бага байвал буян хишиг нь тэр хэмжээгээр   тааруу байна гэж үздэг. Мөн тухайн  орны будаа тариа хэмждэг хамгийн жижиг сав суулганаас бага байж болохгүй ч гэлцдэг. Монголчууд бид ихэвчлэн торгоор  хийдэг. …
• 16 February

  Хөөрөг зөрүүлэн мэндлэх ёс

  

  Cap шинэ ч ойртлоо. Сайхан хөөрөг зөрүүлэн, мэндлэх нь цагаан сарын нэгэн онцлог, эрхэм ёс заншил билээ. Монгол эрчүүд эртээс инагш чамин хийцтэй, үнэт чулуугаар урласан гаанс, хөөрөг эдэлж, хэрэглэхийг эрхэмлэсээр ирсэн. Хөөрөгний чулуу л гэхэд олон янз байдаг.   Тухайлбал, хамгийн сайн номин Афганистанд, хаш нь Оросод, пийсүү Бирмд байдаг бол хамгийн шилдэг мана Монголд байдаг аж. Монгол орон усан …
• 16 February

  Битүүлэх ёсон

  

  Битүүлэх гэдэг нь билгийн улирлын cap бүрийн гучинд тэнгэрт cap үл үзэгдэх битүү харанхуйгаас үүдэн буурал жилийн отголох өдрийг тэмдэглэхийг хэлнэ. Монголчууд хуучин он хангирч , шинэ он золгон ирэхийн өмнө хуучин оны тоос шороогоо гөвөн цэвэрлэж, хүнээс зээлсэн мөнгө, зоос, эд мал байвал эргүүлэн өгч,  хэрэлдэж эв түнжин эвдэрсэн хэн хүнтэй зориуд уулзаж эв эеэ засан эвлэрдэг сайхан уламжлалтай. …
• 12 February

  Цагаан сараар цээрлэх үйл

  

  Монголчууд эртнээс Цагаан сарын баярыг шинэ бүхний эхлэл хэмээн билэгшээж зарим үйлийг цээрлэдэг байжээ. Энэ өдөр гол горхи худаг булаг шандаас ус авахыг цээрлэнэ. Хувин сав усаар дүүрэн бялхаж байх ёстой. Усанд явбал нацаг нарт нь цөв болно хэмээнэ. Үйл мэтгэн оёхдоо хуучин дээл хувцас эд нөхөхийг цээрлэнэ. Шинээр оёдог. Энэ нь сайн сайхны билэгшээл болж урт удаан наслахын зөн. …
• 11 February

  Хакухо: Эцэг хүү хоёр Хөдөлмөрийн баатар болсон анхны тохиолдол гэж сонссон

  

  Японы мэргэжлийн сүмод 33 тэмцээнд түрүүлэн бүх цаг үеийн дээд амжилтыг тогтоосон ёкозүна Хакухо М.Даваажаргалд сар шинийн баяраар хөдөлмөрийн баатар цол олгоохоор болсон билээ. Тэгвэл энэхүү баярт мэдээг ёкозүна Хакуход өөрт нь дуулгажээ. Тэрбээр энэ талаар сонсоод “Эцэг,  хүү хоёр хөдөлмөрийн баатар болж байгаа анхны тохиолдол болж байгаа гэж сонссон. Би үнэхээр аз жаргалтай байна” хэмээн өгүүлсэн байна. Эх сурвалж: …
• 9 February

  Хакухо М.Даваажаргалд “Монгол Улсын соёлын элч” өргөмжлөл гардууллаа

  

  Монгол Улсын иргэн, Японы сүмо бөхийн 69 дэх Их аварга, Мөнхбатын Даваажаргалыг Монгол Улсын Соёлын элчээр томилж, гэрчилгээ гардуулах ёслолын ажиллагаа Япон улсын Токио хотноо боллоо. “М.Даваажаргал нь Монгол Улсыг хилийн чанадад сурталчилах, соёл, урлаг, түүх, спорт, хүмүүнлэг, шинжлэх ухааны салбарын хоёр талын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх үүрэгтэй байх юм. Түүнийг эдгээр үүргээ хэрэгжүүлэхэд нь бүх талын дэмжлэг туслалцааг …
• 8 February

  Хөөрөг зөрүүлэн мэндлэх ёс

  

  Cap шинэ ч ойртлоо. Сайхан хөөрөг зөрүүлэн, мэндлэх нь цагаан сарын нэгэн онцлог, эрхэм ёс заншил билээ. Монгол эрчүүд эртээс инагш чамин хийцтэй, үнэт чулуугаар урласан гаанс, хөөрөг эдэлж, хэрэглэхийг эрхэмлэсээр ирсэн. Хөөрөгний чулуу л гэхэд олон янз байдаг.   Тухайлбал, хамгийн сайн номин Афганистанд, хаш нь Оросод, пийсүү Бирмд байдаг бол хамгийн шилдэг мана Монголд байдаг аж. Монгол орон усан …